מאַרטין בובערס רוף צו אַן אינטימער באַציִונג מיטן אייבערשטן

Martin Buber's Call For an Intimate Bond With God

מאַרטין בובער
Getty Images
מאַרטין בובער

פֿון מיכאל קרוטיקאָוו

Published July 16, 2017, issue of July 28, 2017.

מיט אַ פּאָר יאָר צוריק זײַנען אַרױס צװײ נײַע אױפֿלאַגעס פֿון מאַרטין בובערס באַקאַנטע װערק װעגן פֿילאָסאָפֿיע און חסידות, כאָטש בובער אַליין איז אַוועק פֿון דער וועלט מיט מער ווי 50 יאָר צוריק.

װאָס מאַכט בובער אַקטועל און אינטערעסאַנט פֿאַרן הײַנטיקן לײענער? איין ענטפֿער איז אַז זײַן סטיל פֿון דערקלערן אידעעס איז אַן אינטימער און פּערזענלעכער, אַפֿילו װען ער באַהאַנדלט די סאַמע אַבסטראַקטע פֿילאָסאָפֿישע און טעאָלאָגישע ענינים. די עיקרדיקע קשיא, װאָס פֿאַרנעמט זײַנע טעאָרעטישע חקירות, איז די באַציִונג פֿונעם מאָדערנעם מענטש צום גלויבן אין גאָט. בובערס ציל איז צוריקצוברענגען גאָט אינעם מענטשלעכן לעבן װי אַ לעבעדיקן יש. ער אָנערקענט דערבײַ, אַז דער מאָדערנער מערבֿדיקער מענטש האָט מער ניט קײן דירעקטן שײַכות מיט דער װעלט פֿון קדושה. בובער באַשרײַבט דעם דאָזיקן עקזיסטענציאָנעלן מצבֿ מיטן באַגריף פֿון „הסתּר־פּנים”, אַזױ װי גאָט האָט כּבֿיכול צוריקגעצױגן זײַן פּנים פֿון דער װעלט און געלאָזט דעם מענטשן אױף זײַן באַראָט.

װי אַזױ קאָן דער מאָדערנער מענטש װידער אײַנפֿירן אַ באַציִונג מיט געטלעכקײט? דאָס איז די פֿראַגע, װאָס ווערט הײַנט דיסקוטירט בײַ די רעליגיעזע דענקער פֿון פֿאַרשידענע אמונות. בובער שעפּט זײַן אינספּיראַציע פֿון חסידישע מקורים, דער עיקר פֿון מעשׂיות װעגן די ערשטע צדיקים. ער האָט אַ קנאַפּן אינטערעס אין די טעאָלאָגישע חקירות און קבליסטישער פּראַקטיק. דער עיקר פֿאַר אים איז די שׂימחה פֿון פּשוטן גלױבן, דער דירעקטער דיאַלאָג צװישן דעם מענטשן און זײַן בורא.

בובערס קוק אױף חסידות האָט זיך געענדערט מיט דער צײַט. זײַן ערשטע באַגעגעניש מיט אמתע חסידים איז געװען אין סאַדיגורע, װאָס ער האָט באַזוכט װי אַ קינד מיט זײַן זײדן, דעם באַקאַנטן מדרש־פֿאָרשער שלמה בובער. דאָס װינער ייִנגל מאַרטין איז דעמאָלט געװען פֿאַרפּלעפֿט דורך דער „װילדקײט”, װאָס ער האָט דערזען בײַם הױף פֿונעם ריזשינער צדיק. אָבער אַפֿילו װי אַ קינד האָט בובער געקאָנט פֿילן די שפּורן פֿון דער אַמאָליקער גײַסטלעכער גדולה. ער באַשרײַבט זײַן דערפֿאַרונג אינעם עסײ „מײַן װעג צו חסידות”, װאָס שפּיגלט אָפּ זײַן שטימונג בעת דער ערשטער װעלט־מלחמה. צום סוף באַטאָנט ער אַז די מענטשהײט נײטיקט זיך אין אַ „גײַסטלעכן העלפֿער” און אַ „לערער פֿונעם װעלט־טײַטש” לױטן שטײגער פֿון אַ חסידישן צדיק.