קרים, דערזען מיט ישׂראלדיקע אויגן

Crimea Seen Through Israeli Eyes


פֿון עמיל קאַלין

Published March 13, 2014, issue of March 28, 2014.

ווי אַ געבוירענער אין רומעניע, מוז איך זאָגן, אַז די מעשׂה מיט קרים צערודערט מיך. איך קען נישט דערלײַדן, ווי פּוטין לאַכט זיך אויס פֿון דער גאַנצער וועלט און טוט זיך זײַנס: איך וואַג צו זאָגן נבֿיאות, אַז אין דעם אויספֿרעג, וואָס וועט פֿאָרקומען זונטיק, וועלן די קרימער תּושבֿים שטימען כּמעט איינשטימיק פֿאַר זיך אומקערן צו מאַמע־רוסלאַנד און טאַטע-פּוטין. איך גלויב, אַז פּוטין פֿאַרלאָזט זיך נישט אויף גאָטס באַראָט, ער אַרבעט מעשׂים, כּדי די רעזולטאַטן זאָלן אַרויסקומען „ווי עס דאַרף צו זײַן‟, און אין יעדן פֿאַל וועט ער שוין נישט צוריקציִען די סאָלדאַטן.

איך האָב געלייענט דאָ, אין „פֿאָרווערטס‟, אַז ס’איז נישט אויסגעשלאָסן, אַז פּוטין פֿאַלט אַרײַן אין אַ פּאַסטקע; ס’קען זײַן, גיי זײַ אַ נבֿיא, נאָר עס איז מיר שווער צו זען, ווי אַזוי עס וואָלט זיך געקאָנט אויסלאָזן שלעכט פֿאַר רוסלאַנד?

עס איז אַ חרפּה, וואָס קיינעם איז נישט אײַנגעפֿאַלן, אַז עס קאָן זיך אַזוי אויסדרייען. אַמעריקע, ווי איר שטייגער איז, פֿאַלט אײַן ווידער — בויקאָט, ווידער דיפּלאָמאַטיע, ווידער שטראָף! זי זינגט נאָך אַלץ די זעלבע זמירות וועגן אָפּהאַקן די עקאָנאָמישע באַציִונגען מיט רוסלאַנד, וויסנדיק, אַז אייראָפּע קען זיך דערווײַל נישט באַגיין אָן רוסלאַנדס גאַז.

מע רעדט וועגן דיפּלאָמאַטישער איזאָלירונג; אַז מע דאַרף פּוטינען סײַ אין סיריע און סײַ אין איראַן… איך האָב מורא, אַז מיר האָבן דאָ ווידער צו טאָן מיט פּוסטע רייד, וואָס קלינגען שיין אויף אַ סעקונדע אויף דער טעלעוויזיע, בשעת דעם „פּרײַם-טײַם‟, און ווערן אויסגעוועפּט ווי באַלד מע ברענגט זיי אַרויס פֿונעם מויל.

איך פֿאַרשטיי, די מורא פֿאַר רוסלאַנד אין מיזרח־אייראָפּע: די באַלטישע מדינות, פּוילן און רומעניע רײַסן זיך די האָר — סטײַטש, פֿאַרוואָס האָבן זיי נישט געשטאַרקט זייער מיליטער בײַצײַטנס? אַמעריקע און בריטאַניע האָבן קלאָר געוויזן, אַז זייער חתימה, זייער וואָרט האָט נישט קיין ווערט; זי איז גילטיק אויף דער הייסער מינוט, און צאַנקט גאָר גיך, פּונקט ווי זייערע ווערטער נאָך אַ סעקונדע. אינטערעסן בײַטן זיך און קיין שום מדינה וועט נישט אײַנשטעלן דאָס לעבן פֿון אירע סאָלדאַטן לטובֿת קרים. דער פֿאַקט, וואָס בריטאַניע, אַמעריקע, רוסלאַנד און אוקראַיִנע האָבן אונטערגעשריבן אין בודאַפּעשט, אין יאָר 1994, אַן אָפּמאַך, וואָס האָט געזאָלט פֿאַרזיכערן, לכאורה, די טעריטאָריעלע גאַנצקייט פֿון דער יונגער אוקראַיִנישער מדינה, האָט איצט בולט אַנטדעקט, אַז ס‘איז נישט מער ווי אַ שטיקל פּאַפּיר.