מענטשן און געשעענישן

פֿילם-פּראָיעקט: וועלט פֿון חסידישן בחור קערט זיך איבער

Film Project: Hasidic Teen's Life is Turned Upside Down

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

(די 2 טע זײַט פֿון 3)

„ס׳האָט מיך זייער גערירט צו זען ווי די חסידים זענען תּמיד גרייט צו העלפֿן איינער דעם אַנדערן,‟ האָט מאַלטין, וועלכע איז אַליין דערצויגן געוואָרן אין אַ רעפֿאָרם־משפּחה, געזאָגט דעם „פֿאָרווערטס‟. „זיי האָבן זייער אייגענע אַמבולאַנס־סיסטעם, און לעבן מיט אַ טיפֿן בטחון. בײַ די ׳היפּסטערס׳ זעט מען נישט אַזאַ געפֿיל פֿון משפּחהדיקייט און אַחדות. ווי מע דרייט זיך, זעט מען ווי מענטשן זענען מער פֿאַרבונדן צו זייערע ווירטועלע פֿרײַנד אויף זייערע מאָבילקעס, איידער מיט די מענטשן, וועלכע שטייען גלײַך פֿאַר זייערע אויגן.‟

אָט איז אַ פֿאַרבינדונג צו אַן אינטעראַקטיוון ווידעאָ, וואָס דערמעגלעכט דעם צוקוקער צו מאַכן אַ טור פֿון דער חסידישער אָדער דעם „היפּסטער‟ טייל פֿון וויליאַמסבורג, און גיט אויך אַ דערקלערונג פֿונעם סיפּור־המעשׂה אויף ייִדיש:  

כּדי אָנצוטאַפּן דעם דוחק פֿונעם חסידישן קוקווינקל און לעבן־שטייגער, האָט מאַלטין אַרײַנגעצויגן צוויי יונגע לײַט, לייזער ווײַס און רייזי פּאָלאַק, וועלכע זענען ביידע דערצויגן געוואָרן בײַ סאַטמערער משפּחות אין וויליאַמסבורג. ווײַס, וועלכער איז צום בעסטן באַקאַנט ווי ראָמעאָ אינעם פֿילם Romeo and Juliet in Yiddish (2010), האָט זינט יענעם פֿילם געאַרבעט אויף אַ ריי דאָקומענטאַלע און לענגערע פֿילמען. רייזי פּאָלאַק האָט אויך געאַרבעט אויף פֿאַרשידענע פֿילמען און רעקלאַמעס, בפֿרט אין שײַכות מיט די קאָסטיומען.

„איך האַלט, אַז דער פֿילם איז זייער וויכטיק, ווײַל אין דער חסידישער וועלט באַהאַלט מען דעם אמת וועגן ׳סעקשועל אַביוס׳ [סעקסועלער באַלעסטיקונג],‟ האָט פּאָלאַק געזאָגט, בעת אַן אינטערוויו אויף ייִדיש מיטן „פֿאָרווערטס‟. „איך ווייס אַליין וועגן מיידלעך, וואָס זענען געוואָרן ׳מאָלעסטעד׳ [סעקסועל באַעוולט]. אַ פּאָר פֿון זיי זענען מײַנע חבֿרטעס. אָבער זיי האָבן נישט דערציילט זייערע עלטערן וועגן דעם, ווײַל זיי ווילן נישט שאַטן דעם נאָמען פֿון דער משפּחה, און די שידוכים.‟

כאָטש פּאָלאַק איז צופֿרידן, וואָס דער פֿילם באַהאַנדלט דעם ענין, פֿאַרשטייט זי, אַז ס׳איז נישט גרינג פֿאַר אירע באַקאַנטע אין דער חסידישער וועלט צו פֿאַרדייען. „איינע פֿון מײַן קלאַס האָט מיר געשריבן אַ טעקסט, אַז זי קען נישט גלייבן, אַז אַ סאַטמערער מיידל גייט מאַכן אַזאַ פֿילם,‟ האָט רייזי פּאָלאַק געזאָגט. „אָבער ס׳איז אָ־קיי, זי איז נישט ברוגז, זי וויל ווײַטער זײַן מײַן חבֿרטע.‟

פּאָלאַק זעט דווקא אַן ענדערונג אינעם צוגאַנג פֿון די הײַנטיקע חסידים, בפֿרט בײַם ייִנגערן דור: זיי זענען מער קריטיש פֿון דער טראַדיציע פֿון פֿאַרשווײַגן די פֿאַלן פֿון סעקסועלער באַלעסטיקונג.

„דאָס זענען מענטשן, וואָס האַלטן פֿון דער תּורה, אָבער פֿאַרשטייען נישט פֿאַר וואָס זיי דאַרפֿן זײַן שטיל, ווען זיי הערן וועגן אַזוינע זאַכן,‟ האָט פּאָלאַק געזאָגט. „אויב איינער האָט געטאָן עפּעס שלעכטס, זאָגן זיי, דאַרף מען טאַקע גיין צו דער פּאָליציי…‟