וואָס וועט געשען מיטן „לייוויק־הויז‟?

Uncertain Future for the Venerable “Leyvik-House”

דאָס „לייוויק־הויז‟ אין תּל־אָבֿיבֿ
דאָס „לייוויק־הויז‟ אין תּל־אָבֿיבֿ

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published May 04, 2014, issue of May 23, 2014.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

דער „פֿאָרווערטס‟ האָט געפֿרעגט גלאַי זײַן מיינונג וועגן דעם ענין, אָבער ער האָט זיך אָפּגעזאָגט צו ענטפֿערן.

אַחוץ די צוויי ברירות — פֿאַרקויפֿן דעם בנין, אָדער פֿאַרדינגען אַ טייל דערפֿון — איז דאָ אַ דריטע מעגלעכקייט איבערצוגעבן דעם בנין צו אַ צווייטער ייִדישער אָרגאַניזאַציע. „בית שלום עליכם‟, למשל, אַ ייִדישער קולטור־צענטער אין תּל־אָבֿיבֿ, וואָלט מסכּים געווען עס צו טאָן, האָט רודניצקי געזאָגט. „׳בית שלום־עליכם׳ האָט זײַנע אייגענע פֿאָנדן און פֿירט אַ גראַנדיעזע אַרבעט — ייִדישע פֿאָרשאַרבעט, לערנט ייִדיש מיט דערוואַקסענע, עקזאַמענס, און שולט אויס רעדנער און שרײַבער אויף ייִדיש.‟

משה לעמסטער, אַ צווייטער מיטגליד פֿון „לייוויק־הויז‟, האַלט אָבער, אַז ס׳איז בעסער דערווײַל צו פֿאַרדינגען אַ טייל פֿונעם בנין. „ס׳איז נישטאָ קיין אַנדערע אינסטיטוציע, וואָס טראָגט דעם נאָמען פֿון אַ ייִדישן פּאָעט. זאָל מען פֿאַרדינגען אַ האַלבן בנין צו אַ ביוראָ אָדער אַ בילד־גאַלעריע, און דער ׳בית־לייוויק׳ קאָן ווערן אַ מוזיי, געווידמעט דער געשיכטע פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור אין ישׂראל.‟

די ביבליאָטעק אין „לייוויק־הויז‟ האָט שוין אַ סך ביכער, האָט לעמסטער געזאָגט, קען מען דערווײַל צונויפֿזאַמלען געוויסע זאַכן, וואָס האָבן געהערט צו אַבֿרהם סוצקעווער, איציק מאַנגער, יעקבֿ פֿרידמאַן און מרדכי צאַנין, און מאַכן אַן אויסשטעלונג דערפֿון. „נישט בלויז מאַנוסקריפּטן, נאָר אויך זייערע ברילן, די שטולן, אויף וועלכן זיי זענען געזעסן, אאַז״וו. דער בילדונג־מיניסטעריום וואָלט אפֿשר געגעבן געלט דערפֿאַר, ווײַל זיי שטיצן העברעיִשע שרײַבער־פֿאַראיינען און מוזייען.‟

בער קאָטלערמאַן, דער אַקאַדעמישער דירעקטאָר פֿונעם צענטער פֿאַר ייִדיש־שטודיעס אין בר־אילן אוניווערסיטעט, זאָגט, אַז ס׳איז דאָ אַ געוויסע לאָגיק אינעם פֿאַרקויפֿן דאָס „לייוויק־הויז‟, בפֿרט ווײַל ס׳איז פּראָבלעמאַטיש אונטערצוהאַלטן דעם בנין. אָבער פֿון דער אַנדערער זײַט, איז „בית־לייוויק‟ שוין פֿון לאַנג „אַן אַדרעס פֿון קידוש־לבֿנה אותיות, און נישט סתּם אַן אַדרעס‟, האָט ער באַטאָנט.

אין די סוף־1990ער יאָרן, ווען קאָטלערמאַן איז דאָרט געווען אַ מיטגליד פֿון דער פֿאַרוואַלטונג, זענען יעדן פֿרײַטיק געקומען אַרום 30 מענטשן. „זיי זענען געווען שעפֿערישע שרײַבער און זשורנאַליסטן, זיי האָבן גערעדט וועגן זייערע פּראָפֿעסיאָנעלע באַדערפֿענישן, וועגן עפֿענען אַ זשורנאַל. הײַנט איז נישטאָ קיין ליטעראַרישער אויטאָריטעט אַזוי ווי צאַנין איז געווען.‟

קאָטלערמאַן האַלט אויך נישט פֿון איבערגעבן דעם „לייוויק־הויז‟ אין רשות פֿון „בית שלום עליכם‟, וואָס האָט אַנדערע אויפֿגאַבעס. „פֿאַרשפּרייטן ייִדיש איז אַ וויכטיקע זאַך — האָט ער באַטאָנט — אָבער דאָס איז נישט די פֿונקציע פֿון אַ פּראָפֿעסיאָנעלער ליטעראַרישער אָרגאַניזאַציע. מע דאַרף אונטערשטיצן די ייִדישע שרײַבער.‟