דער ייִדישער זון פֿונעם רוסישן פּאָעט יעסענין

Russian Poet, Jewish Son

אַלכּסנדר יעסענין־וואָלפּין
אַלכּסנדר יעסענין־וואָלפּין

פֿון מישע כאַזין

Published May 11, 2014, issue of June 06, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 3)

די מאַמע זײַנע איז אויך געווען אַ טאַלאַנטירטע דיכטערין און איבערזעצערין, הגם נישט אַזאַ באַרימטע — נאַדיעזשדאַ וואָלפּין, די טאָכטער פֿונעם באַקאַנטן אַדוואָקאַט דוד וואָלפּין. אַגבֿ, האָט דוד וואָלפּין איבערגעזעצט אויף רוסיש דאָס בוך פֿון דזשיימס פֿרעזער „פֿאָלקלאָר אינעם אַלטן טעסטאַמענט‟. ביזן פֿאַרלאָזן דעם סאָוועטן־פֿאַרבאַנד האָט אַלכּסנדר געטראָגן דעם נאָמען פֿון זײַן זיידע, וואָלפּין. ערשט דאָ, אין אַמעריקע, האָט ער אָפֿיציעל צוגעגעבן דעם פֿאַמיליע־נאָמען פֿון זײַן טאַטע, יעסענין.

אין 1933 איז די משפּחה אַריבערגעפֿאָרן פֿון לענינגראַד קיין מאָסקווע, וווּ אַלכּסנדר האָט אויסגעצייכנט פֿאַרענדיקט דעם מעכאַניש־מאַטעמאַטישן פֿאַקולטעט בײַם מאָסקווער מלוכה־אוניווערסיטעט. אין 1949 האָט ער פֿאַרטיידיקט זײַן דאָקטאָראַט אין מאַטעמאַטישער לאָגיק, און איז אַוועקגעפֿאָרן צו אַרבעטן אין טשערנאָוויץ. אין דער זעלבער צײַט האָט ער געשריבן לידער און איבערגעזעצט פֿון ענגליש, בתוכם די פּאָעזיע פֿון עדגאַר אַלאַן פּאָ.

גאָר אין גיכן האָט דער „יונגער ספּעציאַליסט‟, פֿאַרן שאַפֿן „אַנטי־סאָוועטישע לידער‟, דערפֿילט דעם גאַנצן כּוח פֿון דער רעפּרעסיווער קאָמוניסטישער מאַשין. בײַם אָנהייב, צווינגט מען אים זיך צו היילן אין אַ פֿאַרמאַכטן שפּיטאָל פֿאַר פּסיכיש־קראַנקע; און אין 1950, ווי אַ „סאָציאַל־געפֿערלעכן עלעמענט‟, שיקט מען אים אַרויס אין אַ פֿאַרוואָרפֿן ווינקל פֿון קאַזאַכסטאַן אויף פֿינף יאָר.

נאָך סטאַלינס טויט, אין 1953, ווערט יעסענין־וואָלפּין אַמניסטירט, און גיט זיך אָפּ מיט זײַן וויסנשאַפֿטלעכער אַרבעט. ער ווערט באַקאַנט ווי אַ גרויסער מומחה אין תּחום פֿון אינטויִציזם. אין 1959 ווערט ער ווידער פֿאַרשפּאַרט אין אַ דול־הויז אויף צוויי יאָר. זײַנע לידער, פֿאַרשפּרייט אויף אַן אומלעגאַלן אופֿן, און דערשינען אין אויסלאַנד, שרײַבט ער אונטער מיט זײַן ייִדישן נאָמען וואָלפּין.

אין 1961 דערשײַנט אין ניו־יאָרק זײַן בוך „פֿרילינג־בלעטל‟, וווּ, חוץ לידער, גייט אויך אַרײַן זײַן „פֿרײַער פֿילאָסאָפֿישער טראַקטאַט‟. ער ווערט באַקאַנט ווי איינער פֿון די פֿירנדיקע אויטאָריטעטן פֿון דער דיסידענטישער באַוועגונג אינעם ראַטן־פֿאַרבאַנד; אין די יאָרן 1970־1972 איז יעסענין־וואָלפּין צווישן די אָנערקענטסטע עקספּערטן בײַם „קאָמיטעט פֿון מענטשנרעכט אין סאָוועטן־פֿאַרבאַנד‟.