לויט אַ נײַעס־באַריכט, וואָס איז לעצטנס טראַנסמיטירט געוואָרן אויפֿן לאָנדאָנער טעלעוויזיע־קאַנאַל 4, לערנען זיך כּמעט טויזנט ייִנגלעך צווישן 13 און 16 יאָר אין אומלעגאַלע ישיבֿות אין סטאַמפֿאָרד היל, מיזרח־לאָנדאָן. סטאַמפֿאָרד היל איז אַ פֿרומע ייִדישע געגנט, וואָס נעמט אַרײַן סאַטמערער, סקווערער, בעלזער, באָבעווער און וויזשניצער חסידים.
אינעם טעלעוויזיע־באַריכט, וואָס מע האָט צונויפֿגעשטעלט אויפֿן סמך פֿון רעגירונג־דאָקומענטן, האָט מען געמאָלדן, אַז „אַ סך ייִנגלעך אין דער פֿרומער קהילה אין סטאַמפֿאָרד היל הערן אויף צו לערנען סעקולערע שטודיעס צו 13 אָדער 14 יאָר און הייבן אָן גיין אין ישיבֿות, וווּ דער קוריקולום איז בלויז אַ רעליגיעזער.‟ צוליב דעם וואָס אָט די ישיבֿות זענען נישט אָפֿיציעל רעגיסטרירט (לויטן ענגלישן געזעץ מוזן זײַן אַלע שולן — סײַ פּריוואַטע, סײַ מלוכישע — רעגיסרטירט מיט דער רעגירונג), קומט אויס, אַז צווישן 800 און 1,000 ייִנגלעך צווישן 13 און 16 יאָר זענען פּשוט „פֿאַרשוווּנדן געוואָרן פֿון דער שול־סיסטעם‟, האָט דער נאַראַטאָר פֿון דער נײַעס־פּראָגראַם געזאָגט. די טעלעוויזיע־סטאַנציע האָט אויך געהאַט אַרויסגעשיקט אַ רעפּאָרטער מיט אַ באַהאַלטענער קאַמערע, וועלכער האָט זיך אָנגעבאָטן כּלומרשט אויף אַרבעט ווי אַ רייניקער פֿונעם בנין. „דורך דעם פֿילם, וואָס מיר האָבן אַראָפּגענומען, האָבן מיר געזען, אַז די ייִנגלעך ווערן אַרײַנגעקוועטשט, מער ווי 50 אין איין קלאַסצימער… מער ווי 100 ייִנגלעך האָט מען פֿילמירט, וואָס גייען אַרײַן אין אַן אומלעגאַלער שול אין לינמאַוט־ראָוד, סטאַמפֿאָרד היל, אָנהייבנדיק פֿון 7:30 אין דער פֿרי ביז שפּעט בײַ נאַכט. מע האַלט, אַז די שול איז בלויז איינע פֿון 12 אומלעגאַלע שולן אין דער געגנט.‟
אויף דער אינטערנעץ־זײַט „קאַווע שטיבל‟, האָט הירץ אייכל גומפּרץ, וועלכער קען זיך, אַ פּנים, גוט אויס אויף דעם ענין, דערקלערט, אַז מער ווי אַ מנין ישיבֿות אין לאָנדאָן, אַרײַנגערעכנט די סאַטמערער, מתיבֿתא און „תּורת־חסד‟, האָבן פֿריִער געהאַט געקראָגן בריוו פֿונעם קאַנאַל 4, אַז מע גרייט צו אַ באַריכט וועגן די „אומלעגאַלע אַקטיוויטעטן‟ פֿון די חסידישע ישיבֿות אין סטאַמפֿאָרד היל.
דער גאַנצער ענין איז געקומען צום אויפֿמערק נאָך דעם, ווי די רעגירונג האָט זיך דערוווּסט, אַז ראַדיקאַלע איסלאַמיסטן האָבן איבערגענומען 25 מלוכה־פֿינאַנצירטע שולן, כּדי זיי צו פֿאַרוואַנדלען אין שטרענגע מוסולמענישע קינדער־אַנטשטאַלטן, און אַז די אַדמיניסטראַציע פֿון יענע שולן האָט געפֿעלשט די אָפֿיציעלע באַריכטן וועגן זיי, דורכן „אַרײַנרוקן אייגענע אינספּעקטאָרס, וואָס האָבן מיט אַ בלינד אויג פֿאַרקוקט די אומלעגאַלע אַקטיוויטעטן אין די סקולס‟, שרײַבט גומפּרץ.
די זאָרג, אַז יענע איסלאַמישע שולן קאָנען נאָך, חלילה, דערציִען אַ נײַעם דור אײַנגעגלייבטע אין „דזשיהאַד‟, האָט איבערצײַגט די רעגירונג אויך דורכצופֿירן אַן אויספֿאָרשונג פֿון די נישט־רעגיסטרירטע שולן פֿון אַנדערע רעליגיעס — מיט אַנדערע ווערטער, די חסידישע ישיבֿות.
ווי גומפּרץ דערציילט, טוען די עסקנים פֿון די ישיבֿות דאָס זעלבע וואָס די אַדמיניסטראַטאָרן פֿון די איסלאַמישע שולן, מכּוח די אינספּעקטאָרן. די ישיבֿה־פֿירער ווייסן, אַז אויב אַ ישיבֿה וועט זיך רעגיסטרירן בײַ דער רעגירונג, וועט זי דאַרפֿן פֿאָלגן דעם קוריקולום, וואָס די רעגירונג פֿאָדערט: ענגליש, מאַטעמאַטיק, וויסנשאַפֿט, געשיכטע פֿון אַנדערע פֿעלקער, פֿיזישע געניטונגען, גלײַכהייט פֿאַר אַלע ראַסעס און געשלעכטן, לעקציעס ווי צו באַהאַנדלען פֿאַלן פֿון באַלעסטיקונג, און מיטלען, ווי אַזוי די תּלמידים קאָנען זיך דערוויסן וועגן אַלע סאָרטן קאַריערעס.
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.