אופּס!

Oops!

„נאַפּאָלעאָן לעבן באָראָדינאָ‟ פֿון וואַסילי ווערעשטשאַגין.
Wikimedia Commons
„נאַפּאָלעאָן לעבן באָראָדינאָ‟ פֿון וואַסילי ווערעשטשאַגין.

פֿון לייזער בורקאָ

Published August 03, 2014, issue of August 29, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

דער לייענער זאָל ניט מיינען, אַז מיט דעם וויל איך זיך פּשוט אַרויסדרייען פֿונעם הייליקן אַחריות צו שרײַבן דעם אמת. אָבער פֿאַרן זשורנאַליסט איז דער „אמת‟ אַ ברייטער באַגריף, און עס לאָזט זיך אָן שאָדן אַרײַנקוועטשן אין אים אַ געוויסע צאָל אומפּינקטלעכקייטן, לאָמיר זאָגן, וואָס לאָזן דעם אמת דערשײַנען אין זײַן גאַנצער פּראַכט. דווקא דערפֿאַר בין איך געוואָרן אַ זשורנאַליסט, ווײַל איך האָב אַ טאַלאַנט פֿאַר אומפּינקטלעכקייטן און אין דעם פֿאַך קומען זיי צו נוץ. ווען איך וואָלט געוואָרן אַ כירורג, למשל, וואָלטן הונדערטער מענטשן שוין אויסגעגאַנגען אונטער מײַנע הענט, נעבעך, אָבער אַזוי קען איך נאָר הרגענען ווערטער.

מע שאַצט ניט אָפּ ווי געהעריק דאָס גרויסע חשיבֿות פֿון טעותן פֿאַר אונדזער היסטאָריע. ווען נאַפּאָלעאָן וואָלט זיך ניט פֿאַררעכנט און וואָלט זיך ניט אַרײַנגעריסן מיט זײַן „גראַנד אַרמיי‟ אין רוסלאַנד, וואָלטן מיר הײַנט אפֿשר אַלע גערעדט פֿראַנצייזיש. און ווען היטלער ימח שמו וואָלט ניט געמאַכט דעם זעלביקן טעות מיט הונדערט יאָר שפּעטער, וואָלט מסתּמא הײַנט קיינער ניט געווען. איז לאָמיר זײַן דאַנקבאַר פֿאַר אונדזערע טעותן, וואָס קענען זיך אויסלאָזן צום גוטן, אַ מאָל בעסער ווי מיר האָבן פּלאַנירט.

די וועלט זאָגט אַפֿילו: דער למדן אַז ער גרײַזט, גרײַזט ער האַרב. דאָס הייסט, אַ גרויסער טעות קען אַליין זײַן אַ סימן פֿון אַ גרויסן דענקער. און ווער מאַכט די גרעסטע צאָל טועתן? שרײַבער, זשורנאַליסטן, פֿאַרשטייט זיך.

דעריבער וויל איך מער ניט הערן קיין טענות פֿון אונדזערע לייענער, וואָס באַקלאָגן זיך, אַז דאָס און דאָס שטימט ניט מיטן אמת און דער און דער מענטש האָט גאָר ניט געהייסן אַזוי. שרײַבן איז אַ קונסט, ווי מאָלערײַ, און אַז דעם קינסטלערס פּענדזל גליטשט זיך אויס און זײַן לײַוונט ווערט באַשפּרענקלט מיט פֿאַרב אויף עפּעס אַן אַבסטראַקטן, פּאָסטמאָדערנעם אופֿן, קען אַרויסקומען אַ בילד וואָס איז נאָך בעסער, נאָך אמתער ווי די ווירקלעכקייט. אַזוי דאַרף מען באַטראַכטן אונדזער אַרבעט: דאָס זײַנען ניט קיין טעותן — דאָס איז קונסט.