דאָס נײַע ייִדישלאַנד: שטאָקהאָלם

The New Yiddishland: Stockholm

די זינגערין אַן קעמערלינג־יוספֿזאָן מיט איר משפּחה: (פֿון רעכטס) טאָכטער, לודוויג יוספֿזאָן, אַן קעמערלינג־יוספֿזאָן, נחמה סאָקאָלאָוו, סאָניע קעמערלינג
די זינגערין אַן קעמערלינג־יוספֿזאָן מיט איר משפּחה: (פֿון רעכטס) טאָכטער, לודוויג יוספֿזאָן, אַן קעמערלינג־יוספֿזאָן, נחמה סאָקאָלאָוו, סאָניע קעמערלינג

פֿון איציק גאָטעסמאַן

Published August 20, 2014, issue of September 12, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

אַ שיינער עולם איז געקומען אויף מײַן אָוונט, וווּ איך האָב געהאַלטן איין לעקציע אויף ענגליש און איינע — אויף ייִדיש. אין עולם האָט זיך געפֿונען דער אַמאָליקער הויפּט־רבֿ פֿון שטאָקהאָלם, און אַ באַקאַנטע פּערזענלעכקייט פֿון מײַן יוגנט, איזי יאָנג.

ווער איז איזי יאָנג? בײַם אָנהייב פֿון דעם אַזוי־גערופֿענעם „פֿאָלקמוזיק־אויפֿלעב‟ אין אַמעריקע (עס רעדט זיך נישט וועגן קלעזמער־מוזיק, נאָר אַמעריקאַנער פֿאָלקמוזיק בכלל) אין די סוף־1950ער יאָרן, בעת וועלכן מע האָט געשפּילט גיטאַר און געזונגען טאָג און נאַכט אינעם „וואַשינגטאָן־סקווער־פּאַרק‟ אין ניו־יאָרק, האָט אַ ייִד, איזי יאָנג, געעפֿנט אַ „קלייט‟ מיטן נאָמען „פֿאָלקלאָר־צענטער‟ אין דער געגנט פֿון „גרענישט־ווילעדזש‟. דער אַדרעס איז אין גיכן טאַקע געוואָרן אַ צענטער פֿון דער פֿאָלקמוזיק־באַוועגונג. גיטאַרן, באַנדזשאָס און מאַנדאָלינען זענען געהאָנגען אויף די ווענט, און אינעם קליינעם זאַלכל זענען אויפֿגעטראָטן צום ערשטן מאָל אַזעלכע זינגער ווי באָב דילאָן.

איזי יאָנג
איזי יאָנג

דער הײַנטיקער 86־יאָריקער איזי יאָנג האָט זיך באַזעצט אין שטאָקהאָלם אין 1973 און געעפֿנט אַ נײַעם „פֿאָלקלאָר־צענטרום‟, וווּ נחמה און איך זענען געקומען צו גאַסט, אים אָפּגעבן גרוסן פֿון פֿרײַנד אין אַמעריקע. כאָטש יאָנג קען נישט קיין ייִדיש האָט ער זיך דערמאָנט אַ ייִדיש לידל, וואָס די בעקערײַ־אַרבעטער האָבן געזונגען בעת אַ שטרײַק אין די 1930ער יאָרן צו דער מעלאָדיע פֿון „האָב איך מיר אַן אַלטן דײַם‟.

„זעץ זיך אַוועק בײַם ‘קיטשען־טייבל’, לאַ־לאַ־לאַ…
עסן ברויט מיט אַ יוניאָן־לייבל, לאַ־לאַ־לאַ…
ווען איר טוט עסן נאַשאַנאָל־יוניאָן־ברויט
מאַכט דאָס די באַקן שיין און רויט, לאַ־לאַ־לאַ…

אין שטאָקהאָלם האָבן מיר פֿאַרבראַכט אַ היימישן אָוונט מיט דער ייִדיש־זינגערין אַן קאַלמערינג־יוספֿזאָן, מיט איר מאַן, טאָכטער און איר שוועסטער, סאָניע קאַלמערינג, וועלכע איז אויך אַרײַנגעטאָן אין דער ייִדישער קולטור. אין 2013 האָט אַן מיטגעבראַכט אַ גאַנצע גרופּע יונגע־לײַט פֿונעם ייִדישן כאָר אין שטאָקהאָלם קיין ניו־יאָרק זיך צו באַטייליקן אינעם „קלעזקעמפּ‟, וווּ מע האָט שטודירט ייִדישע לידער און די וואָקאַלע טעכניק פֿון ייִדישן פֿאָלקגעזאַנג. איר מאַן לודוויג איז דער זון פֿונעם באַקאַנטן שוועדישן אַקטיאָר ערלאַנד יוספֿזאָן, איינער פֿון די באַליבטסטע אַקטיאָרן בײַם פֿילם־רעזשיסאָר אינגריד בערגמאַן.

אַן קאַלמערינג יוספֿזאָן זינגט „די מעזינקע אויסגעגעבן‟:

עס האָט מיר באמת הנאה געטאָן צו זען, ווי ערנסט מע נעמט אויף דעם ענין ייִדיש אין שטאָקהאָלם — אַ לאַנד, וווּ מע וואָלט אויף דעם זיך נישט געריכט, און מיר זענען ווײַטער געפֿאָרן קיין העלסינקי, פֿינלאַנד — די לעצטע „סטאַנציע‟ פֿון מײַן נסיעה.

(שײַכותדיקע אַרטיקלען: //yiddish2.forward.com/node/2319, //yiddish2.forward.com/node/3892)