מײַן קעשענעווער בן־עיר אין באר־שבֿע

My Compatriot from Kishenev, Here in B‘er Sheva

פֿון רעכטס: ניסן שעכטמאַן, אַנזשעלאַ פּיכוט, צבֿי ווערשובסקי, סערגאָ בענגעלסדאָרף און יוליאַ גיליטשענסקי
פֿון רעכטס: ניסן שעכטמאַן, אַנזשעלאַ פּיכוט, צבֿי ווערשובסקי, סערגאָ בענגעלסדאָרף און יוליאַ גיליטשענסקי

פֿון סערגאָ בענגעלסדאָרף

Published August 22, 2014, issue of September 12, 2014.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

און איצט, נאָך אַזאַ קורצן איבערבליק פֿון זײַן לאַנג לעבן, בין איך דירעקט צוגעקומען צו אונדזער שמועס. האָב איך געפֿרעגט מײַן גאַסטגעבער: „צי איז אײַער פֿאַרלאָזן סאָוועטן־פֿאַרבאַנד געווען פֿאַרבונדן נאָר מיט די אַנטיסעמיטישע שטיק פֿון די שמאָלקעפּיקע טשינאָווניקעס פֿון קולטור, צי צוליב דעם, וואָס ׳אַלע זײַנע דעמאָלט געפֿאָרן׳?‟

בלי־ספֿק האָט דער מלוכישער אַנטיסעמיטיזם אין סאָוועטן־פֿאַרבאַנד געשפּילט אַ וויכטיקע ראָלע בײַם אָננעמען דעם באַשלוס אַרויסצופֿאָרן. נישט אַלץ אָבער איז געווען אַזוי פּשוט. מײַן טאַטע, וואָס האָט געחלומט צו קומען קיין ישׂראל, איז צו יענער צײַט געווען מסוכּן קראַנט, און כ‘האָב אים נישט געקאָנט רירן פֿון אָרט. חוץ דעם, האָט מײַן ברודער געאַרבעט ווי דער הויפּט־אינזשעניר אויף אַ גרויסער אונטערנעמונג, און ס‘איז נישט זיכער געווען, צי מע וועט אים אַרויסלאָזן, בפֿרט אַז מ‘האָט אונדז שוין עטלעכע מאָל אָפּגעזאָגט. מיר האָבן געקעמפֿט, געשריבן בריוו, פֿאָדערנדיק מע זאָל אונדז אַרויסלאָזן. כ‘געדענק, ווי כ‘בין געפֿאָרן קיין מאָסקווע, ווען ס‘האָט זיך דאָרט געפֿונען מיט אַ וויזיט דער אַמעריקאַנער מלוכה־סעקרעטאַר סײַרוס ווענס, און איך האָב זיך באַמיט מיט אים צו טרעפֿן. מײַן פֿרוי, בעלע, פֿלעגט מיר יעדן טאָג טעלעפֿאָנירן און, וויסנדיק, אַז אונדזער טעלעפֿאָן ווערט קאָנטראָלירט פֿון דער „קאַגעבע‟, האָט זי בכּיוון הויך געשריגן אינעם טרײַבל: „האָסטו זיך שוין געטראָפֿן מיט ווייס?‟ סוף־כּל־סוף, האָט מען אונדז אַרויסגעלאָזט.

און ווי אַזוי האָט זיך אָנגעהויבן אײַער לעבן אין ישׂראל?

איצט קאָן איך זאָגן, אַז אַלץ האָט זיך אײַנגעגעבן. מיר זײַנען געקומען אַהער אין מײַ 1977, און אין סעפּטעמבער האָב איך שוין אָנגעהויבן אַרבעטן. מיר זײַנען געקומען גלײַך קיין באר־שבֿע; אַהער האָט אונדז פֿאַרבעטן מײַן אַלטער פֿרײַנד, דער פֿידלער גאָדיע יעשאַנאָוו, און איך האָב אָנגעהויבן אַרבעטן אין דער אָרטיקער מוזיק־שול. מײַן פֿרוי האָט באַקומען אַ גוטע אַרבעט לויט איר פֿאַך, אויף דער כעמישער פֿאַבריק, וווּ זי האָט גאָר נישט שלעכט פֿאַרדינט; יעדנפֿאַלס, מער פֿון מיר.

אין צוויי יאָר אַרום האָט מען מיך פֿאַרבעטן צו פֿירן לעקציעס אינעם לערער־סעמינאַר. אַפֿילו שוין זײַענדיק אַ פּענסיאָנירטער, האָב איך נאָך געאַרבעט ווי אַ לערער 10 יאָר. אויך מײַנע קינדער, צוויי זין, האָבן באַקומען דאָ אַ הויכע בילדונג און אַרבעטן אויף גוטע שטעלעס. זיי האָבן מיר געשענקט פֿינף אייניקלעך. איך האָב מײַנע זין צוגעטיילט אַ טיטול — „ספּעציאַליסטן פֿון פּראָדוצירן מיידעלעך‟. מיט איין וואָרט, מיר האָבן געמאַכט דאָ אַ שיין לעבן, און דאָס וויכטיקסטע: מיר האָב דאָ שטענדיק געפֿילט פֿרײַ אין אַ פֿרײַ לאַנד. אין אַ ייִדיש לאַנד.

און מײַן לעצטע פֿראַגע: זינט אײַער פֿאַרלאָזן מאָלדאַוויע, איצט מאָלדאָווע, זײַט איר אַמאָל צוריקגעפֿאָרן?

יאָ, אין 2001 האָב איך דאָס איינציקע מאָל באַזוכט קעשענעוו. מײַן רײַזע אַהין וועל איך נישט פֿאַרגעסן. כ‘האָב געפֿילט פֿון אַלע זײַטן אַ באַזונדערע וואַרעמקייט, אויפֿמערק, זאָרג, אַז די איינציקע וואָך, וואָס כ‘בין דאָרט געווען, איז דורכגעפֿלויגן, ווי אַ רגע…

צום סוף, וואָלט איך געוואָלט ווינטשן מײַן טײַערן פֿרײַנד ניסן שעכטמאַן געזונט, נחת פֿון קינדער און אייניקלעך, און ווי מע זאָגט בײַ אונדז — ביז הונדערט און צוואַנציק.