איז „דזשעק די ריפּער‟ געווען אַ ייִד?

Was Jack the Ripper Jewish?


פֿון גענאַדי עסטרײַך

Published September 10, 2014, issue of September 26, 2014.

דער ענגלישער קיניג ריטשאַרד דער דריטער איז אָפּגעזעסן אויפֿן כּיסא-המלכות אין גאַנצן צוויי יאָר. זומער 1483 איז ער, ניצנדיק לחלוטין ניט קיין כּשרע קונצן, געקומען צו דער מאַכט, און דעם 22סטן אויגוסט 1485 איז ער שוין געווען טויט. שעקספּיר האָט אויף זײַן אופֿן איבערגעגעבן די טראַגישע געשיכטע פֿון אָט דעם מענטש, וואָס האָט אויפֿן שלאַכטפֿעלד, אַן אָראָפּגעוואָרפֿענער פֿון זײַן פֿערד, אין די לעצטע רגעס פֿון זײַן לעבן צוגעזאָגט אָפּצוגעבן אַ האַלב פֿון זײַן מלכות, אַבי צו האָבן אַ סוס. די פּיעסע איז געווען פּאָפּולער אויך אויף ייִדיש, אַזוי אַז די אַלטע געשיכטע האָט געוווּסט אויך דער ייִדישער עולם.

ריטשאַרד איז געווען דער לעצטער ענגלישער מלך, וואָס איז אומגעקומען אין אַ שלאַכט. מיטן סוף פֿון זײַן ממשלה האָט זיך פֿאַקטיש — אַזוי טענהן די היסטאָריקער — פֿאַרענדיקט דער מיטלעלטער אין ענגלאַנד. דאָס לאַנד איז אַרײַן אין מאָדערנקייט, אַסאָציִיִרט מיט דער דינאַסטיע פֿון טודאָרס. ווײַל ריטשאַרדס חייל האָט פֿאַרשפּילט די שלאַכט, אין וועלכער ער אַליין איז געפֿאַלן, האָט מען אים באַערדיקט אָנעם אָפּגעבן כּבֿוד, און מיט דער צײַט האָט מען אַפֿילו פֿאַרגעסן, וווּ עס געפֿינט זיך זײַן קבֿר. אמת, מע האָט, פֿאַרשטייט זיך, געוווּסט, אַז עס געפֿינט זיך ערגעץ אין לעסטער (Leicester).

אין יאָר 2012 האָט מען געמאַכט אַרכעאָלאָגישע אויסגראָבונגען אין לעסטער. פֿאָרשער פֿון יענער תּקופֿה האָבן זיך פֿאָרגעשטעלט, אַז אין אַ געוויסן אָרט פֿון דער שטאָט, האָט זיך געהאַט געפֿונען דער מאָנאַסטיר, וווּ ריטשאָרד איז באַערדיקט געוואָרן. מע האָט טאַקע געפֿונען דאָרטן דאָס געביין פֿון אַ מענטשן, און דאָ האָט זיך אָנגעהויבן די אַרבעט פֿון די געלערנטע, וואָס באַשעפֿטיקן זיך מיט גענעטישע טעסטן. מע האָט זיך פֿאַרבונדן מיט איינעם אַ קאַנאַדער, אַ דירעקטער אָפּשטאַמלינג פֿון ריטשאַרדס שוועסטער, גענומען זײַן סלינע, כּדי צו פֿאַרגלײַכן מיט די גענעטישע אייגנאַרטיקייטן פֿונעם געביין. אָנהייב פֿעברואַר 2013 האָט דער אוניווערסיטעט פֿון לעסטער אָפֿיציעל באַשטעטיקט, אַז דאָס געביין געהערט דעם קעניג.