וואַקצין־אָפּלייקענונג בײַ חרדים

Vaccine-Denialism Among Haredim

רבֿ שמואל קאַמענעצקי
רבֿ שמואל קאַמענעצקי

פֿון דזשאָרדין קוציק

Published September 18, 2014, issue of October 10, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 3)

איך דערמאָן די געשיכטע פֿון מײַנע באָבעס, ווײַל אַ דאַנק דעם, וואָס איך בין וואַקצינירט געוואָרן, וועל איך כּמעט זיכער קיינמאָל ניט לײַדן פֿון די דרײַ אויבנדערמאָנטע קראַנקייטן. אויך אַ דאַנק די מאָדערנע וואַקצינאַציעס, וועל איך ניט ווערן אָנגעשטעקט מיט אַזעלכע געפֿערלעכע קראַנקייטן ווי העפּאַטיט „אַ‟ אָדער „ב‟, מאָזלען (Measles), מומס (Mumps), קושוליע (Rubella), און געלפֿיבער, וואָס פֿלעגן אומברענגען טויזנטער מענטשן יעדעס יאָר.

ס׳ווײַזט זיך אָבער אַרויס, אַז אַ וואַקסנדיקע צאָל אַמעריקאַנער קינדער וועלן ניט האָבן דאָס זעלביקע מזל ווי איך. אַ סך אַמעריקאַנער עלטערן באַשליסן איצט אויסצומײַדן די וואַקצינען פֿאַר זייערע קינדער, אויס מורא, אַז די וואַקצינען קענען שאַטן זייער געזונט. די אַנטי־וואַקצין באַוועגונג איז אַן אַלטע, אָבער בלויז אין די לעצטע 20 יאָר, האָט זי אָנגעהויבן ווערן אַ הויפּט־שטראָמיקע באַוועגונג, פּאָפּולעריזירט דורך פֿאַרשידענע באַרימטע פּערזענלעכקייטן, ווי אויך רעליגיעזע פֿיגורן.

די מענטשן, וואָס וואַקצינירן ניט זייערע קינדער קען מען צעטיילן אויף צוויי קאַטאַגאָריעס. די ערשטע קאַטאַגאָריע באַשטייט פֿון די, וואָס האַלטן, אַז די וואַקצינען פֿאַרמײַדן יאָ פֿאַרשידענע קראַנקייטן, אָבער, אַז די ריזיקעס פֿון די וואַקצינען אַליין זענען ערגער ווי די קראַנקייטן, וואָס זיי פֿאַרהיטן. ס׳איז יאָ אמת, אַז די וואַקצינען טראָגן מיט זיך פֿאַרשידענע ריזיקעס און ס׳איז אמת, אַז געוויסע מענטשן ווערן אַ מאָל געשעדיקט פֿון וואַקצינען. אָבער די צאָל איז זייער אַ קליינע און די ריזיקע איז פֿיל קלענער, ווי דער געפֿאַר פֿון די ווירוסן אַליין.

מיט אַזעלכע מענטשן איז מיר (און אויך אַ סך פֿאַרשערס) קלאָר, אַז די פּראָבלעם באַשטייט, צום טייל, אין דעם, וואָס זיי האָבן ניט קיין מורא פֿאַר די קראַנקייטן, קעגן וועלכע די וואַקצינען פֿאַרהיטן, ווײַל זיי האָבן די דאָזיקע קראַנקייטן קיינמאָל אַליין ניט געזען. דאָס הייסט, אַז די וואַקצינען זענען געווען אַזוי דערפֿאָלגרײַך, אַז מע האָט פֿאַרגעסן אַפֿילו, פֿאַר וואָס מע דאַרף זיך באַנוצן מיט זיי.

די צווייטע קאַטאַגאָריע מענטשן, וואָס וואַקצינירן ניט זייערע קינדער, באַשטייט פֿון די, וואָס לייקענען אָפּ בכלל, אַז די וואַקצינען זענען עפֿעקטיוו. אַזעלכע עכטע וואַקצין־אָפּלייקענער זענען קלענער אין צאָל ווי די אין דער ערשטער קאַטעגאָריע, אָבער ווערן מער און מער פּראָמינענט מיט יעדן יאָר.

לעצטנס, האָט זיך געשאַפֿן אַ סקאַנדאַל אויף דער ייִדישער גאַס, ווען דער בכּבֿודיקער רבֿ שמואל קאַמענעצקי, דער גרינדער און ראָש־ישיבֿה פֿון דער „פֿילאַדעלפֿיער תּלמודישער אַקאַדעמיע‟, וואָס דינט אויך אויף דער „מועצת גדולי התּורה‟ פֿון דער אַמעריקאַנער „אַגודת ישׂראל‟, האָט דערקלערט אין אַן אינטערוויו מיט דער „באַלטימאָר דזשויִש טײַמס‟, אַז „די וואַקצינען, און ניט די קראַנקייטן, זענען די פּראָבלעם. ס׳איז בכלל אַ שווינדל. אַפֿילו דער ׳סאַלק־וואַקצין׳ (קעגן פּאָליאָ) איז אַ שווינדל. ס׳איז סתּם אַ גרויס געשעפֿט‟.