אַנשטאָט פֿאַרדאַמען און ריינוואַשן — לאָמיר איראָניזירן

Let’s Ironize, Instead of Bashing and Whitewashing

רבֿ אליעזר בערלאַנד פּראַוועט
YouTube
רבֿ אליעזר בערלאַנד פּראַוועט

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published September 23, 2014, issue of October 10, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 3)

נישט איין מאָל, ווען איך האָב דערציילט די ליובאַוויטשער חבֿרים, אַרײַנגערעכנט דעם מאַן פֿון יענער באַקאַנטער, וועגן מײַנע אַרטיקלען אינעם „פֿאָרווערטס‟, האָבן זיי געבעטן איבערצוזעצן די אַרטיקלען אויף „אַ מענטשלעכער שפּראַך‟. ייִדיש איז פֿאַר זיי טײַער ווי דאָס הייליקע לשון פֿונעם רבין, אָבער פּראַקטיש האָט עס ווייניק ווערט. פֿונדעסטוועגן, וואַקסט אין קראָון־הײַטס אַ קליינער קרײַזל בעל־תּשובֿות, וואָס אינטערעסירן זיך בפֿירוש מיט ייִדיש און קויפֿן ייִדישע ביכלעך — על־פּי־רובֿ סאַטמאַרער צי אַנדערע „היימישע‟ — פֿאַר זייערע קינדער.

בערלאַנד איז באַקאַנט ווי אַ העלד פֿון „כּמו־היימישע‟ חסידישע בעל־תּשובֿות, הגם ער אַליין, זײַענדיק אויך אַ נײַקומער צום ברעסלאָווער חסידות, דרשנט אויף העברעיִש און באַנוצט זיך מיט דער מאָדערנער העברעיִשער הבֿרה. צווישן אַ סך יונגע רוסישע שטרײַמל־טרעגער, אַרײַנגערעכנט מײַנע ייִדיש־תּלמידים, האָט דער דאָזיקער ראָש־ישיבֿה נאָך אַלץ אַ רעפּוטאַציע פֿון אַ צדיק־יסוד־עולם. צום באַדויערן, גיט דער סקאַנדאַל אַרום אים צו אַ נײַעם טראָפּן צו דער מאַרגינאַלער רעפּוטאַציע פֿון די בעל־תּשובֿות, ווי אַ פֿינפֿטע קאָלאָנע צווישן די פֿרומע. ס׳איז מערקווירדיק אָבער, אַז אַלע מײַנע רוסיש־רעדנדיקע פֿרומע חבֿרים האָבן אויפֿגענומען דעם סקאַנדאַל נישט ווי אַ קלאַפּ, נאָר ווי אַ קאָמישע מעשׂה.

רבֿ אליעזר בערלאַנד פּראַוועט פּורים מיט זײַנע תּלמידים אין זימבאַבווע
YouTube
רבֿ אליעזר בערלאַנד פּראַוועט פּורים מיט זײַנע תּלמידים אין זימבאַבווע

אַ טייל האָבן באַמערקט, אַז דאָס איז אַ טשיקאַווע אילוסטראַציע צום פּסוק „אין צדיק באָרץ, אשר יעשה טובֿ ולא יחטא‟ — אַפֿילו אַ צדיק קאָן אַמאָל זינדיקן. אַ פּאָר אַנדערע האָבן זיך משער געווען, האַלב ווי אַ שפּאַס, אַז אַ גרויסער מענטש פֿון אַזאַ משיחישן קאַליבער מעג זיך פֿאַרנעמען מיט אַ ייִדישער ווערסיע פֿון דער אינדישער טאַנטרע; אַ טייל ווײַט־מיזרחדיקע גורוס באַטראַכטן סעקס ווי אַ מיטל פֿאַר הויכע השׂגות.

למעשׂה, זעט בערלאַנד אויס ווי אַ פּסיכיש קראַנקער מענטש מיט משיחישע אַמביציעס. מסתּמא, מיינט ער, אַז ווי אַ נײַער ייִדישער מלך מעג ער אויסקלײַבן אַן אייגענע „בת־שבֿע‟ אָדער אויפֿשטעלן אַזאַ האַרעם, ווי בײַ שלמה־המלך.