יאַן קאַרסקיס קרובֿים ניט פֿאַרבעטן צו וואַרשעווער מוזיי־עפֿענונג

Jan Karski's Relatives Not Invited to Warsaw Museum Opening

יאַן קאַרסקי מיט זײַן פּלינעמיצע, ד״ר וויעשלאַוואַ קאָזשעלעווסקאַ־טשאַסקאַ (רעכטס), בעת דער פּובליקאַציע־שׂימחה לכּבֿוד דער פּוילישער איבערזעצונג פֿון קאַרסקיס בוך „געשיכטע פֿון אַ געהיימער מלוכה‟, אינעם „קעניגס פּאַלאַץ‟ אין וואַרשע, אָקטאָבער 1999
Jan Karski Family Archive
יאַן קאַרסקי מיט זײַן פּלינעמיצע, ד״ר וויעשלאַוואַ קאָזשעלעווסקאַ־טשאַסקאַ (רעכטס), בעת דער פּובליקאַציע־שׂימחה לכּבֿוד דער פּוילישער איבערזעצונג פֿון קאַרסקיס בוך „געשיכטע פֿון אַ געהיימער מלוכה‟, אינעם „קעניגס פּאַלאַץ‟ אין וואַרשע, אָקטאָבער 1999

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published November 09, 2014, issue of December 05, 2014.

אויף דער הויפּט־אויסשטעלונג פֿונעם אימפּאָנירנדיקן וואַרשעווער „ייִדישן מוזיי פֿון דער געשיכטע פֿון פּוילישע ייִדן‟, וואָס האָט לעצטנס געפֿײַערט איר חנוכּת־הבית, געפֿינט זיך אַ ספּעציעלער אָפּטייל לכּבֿוד יאַן קאַרסקי — דער אָפֿיציר פֿונעם פּוילישן אונטערגרונט, וועלכער איז געווען צווישן די ערשטע צו דערציילן דער וועלט וועגן די אַכזריותן, וואָס די נאַציס האָבן דורכגעפֿירט מיט די ייִדן אינעם אָקופּירטן פּוילן.

קאַרסקי ווערט אויך פֿאַראייביקט פֿאַרן מוזיי, דורך אַ גרויסער סקולפּטור פֿון אים, אויסגעשטאַט מיט אַ קלאַנג־מכשיר, כּדי די באַזוכער זאָלן קענען הערן זײַנע אייגענע זכרונות סײַ פֿאַר, סײַ בשעת דעם חורבן.

אַ סקולפּטור פֿון יאַן קאַרסקי פֿאַרן „מוזיי פֿון די פּוילישע ייִדן‟
Rafał Grunt/Muzeum Historii Żydów Polskich
אַ סקולפּטור פֿון יאַן קאַרסקי פֿאַרן „מוזיי פֿון די פּוילישע ייִדן‟

פֿון דעסטוועגן, איז קיין איינער נישט פֿון קאַרסקיס קרובֿים נישט פֿאַרבעטן געוואָרן צו דער אָפֿיציעלער עפֿענונג פֿונעם מוזיי דעם 28סטן אָקטאָבער, האָט קאַרסקיס פּלימעניצע, ד״ר וויעשלאַוואַ קאָזשעלעווסקאַ־טשאַסקאַ, די וואָך איבערגעגעבן דעם „פֿאָרווערטס‟. „קיינער פֿונעם מוזיי האָט זיך נישט געשטעלט אין פֿאַרבינדונג מיט מיר,‟ האָט זי געזאָגט.

קאָזשעלעווסקי איז געווען קאַרסקיס אמתער נאָמען, איידער ער האָט אָנגענומען דעם פּסעוודאָנים „קאַרסקי‟, בעת דער צווייטער וועלט־מלחמה.

קאָזשעלעווסקאַ־טשאַסקאַ, אַן 80־יאָריקע דאָקטערין אין גדאַנסק, איז די טאָכטער פֿון קאַרסקיס ברודער און זײַן טויפֿטאָכטער. זינט קאַרסקיס פּטירה אינעם יאָר 2000 אין עלטער פֿון 86 יאָר, איז זי פאַרבליבן קאַרסקיס נאָענטסטע קרובֿה. מיט אַכט יאָר פֿריִער איז געשטאָרבן זײַן פֿרוי, פּאָלאַ, און קיין קינדער האָבן זיי נישט געהאַט.

דאָס איז נישט דאָס ערשטע מאָל, וואָס מע האָט נישט פֿאַרבעטן קאַרסקיס קרובֿים צו אַן אונטערנעמונג, וווּ ער איז באַערט געוואָרן. אין 2012 האָט איר פֿעטער, נאָכן טויט, געוווּנען די העכסטע ציווילע אויסצייכענונג פֿון די פֿאַראייניקטע שטאַטן — דער „פּרעזידענטישער פֿרײַהייט־מעדאַל‟. אָבער אַנשטאָט צו פֿאַרבעטן אַ פֿאָרשטייער פֿון קאַרסקיס משפּחה אָנצונעמען דעם מעדאַל, האָט די פּוילישע רעגירונג באַשטימט אַ געוועזענעם ייִדישן אויסערן־מיניסטער פֿון פּוילן, אַדאַם דאַניעל ראָטפֿעלד, פֿאַר דעם כּבֿוד.