שפּראַכן קען ער, אָבער רעדן מיט פֿרויען — ניט

Speaks Many Languages but Can‘t Speak to Women

מײַקל לוי האַריס ווי „דזשייק‟ אינעם „פֿיל־שפּראַכיקער‟
מײַקל לוי האַריס ווי „דזשייק‟ אינעם „פֿיל־שפּראַכיקער‟

פֿון דזשאָרדין קוציק

Published November 14, 2014, issue of December 05, 2014.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

גלײַכצײַטיק האָט ער אָנגעשריבן אַ בריוו אין דער „פֿאָלקסבינע‟, ווײַל ער האָט געקענט ייִדיש און געוואָלט שפּילן אויף דער ייִדישער בינע. סוף־כּל־סוף, האָט ער באַקומען זײַן ערשטע טעאַטער־ראָלע אין דער „פֿאָלקסבינע‟־פֿאָרשטעלונג „שפּיל! שפּיל! שפּיל!‟ אין אַן איין־אַקטער פּיעסע, אָנגעשריבן פֿון מאָריס שיזגאַל. אין דער פּיעסע האָט ער געשפּילט אַ נײַעם אימיגראַנט, וואָס פֿירט אַ „פּושקאַרט‟. ייִדיש האָט האַריס אָנגעהויבן שטודירן פֿרי, ווײַל ער איז געווען אַנטוישט, וואָס אַ סך פֿון זײַנע שול־חבֿרים האָבן געקענט אַנדערע שפּראַכן פֿון דער היים, און ער, ווי אַ „נודנער אַמעריקאַנער‟, האָט געקענט בלויז ענגליש.

ווען ער האָט אַנטדעקט, אַז זײַנע באָבע־זיידעס האָבן גערעדט ייִדיש, האָט ער אײַנגעזען, אַז ער איז פֿאָרט ניט קיין „נודנער אַמעריקאַנער‟. זײַן זיידע איז שוין דעמאָלט געווען כּמעט אַ בלינדן, און צום טייל עובֿר־בטל, אָבער האַריס האָט פֿעסט באַשלאָסן, צו רעדן מיט אים אויף ייִדיש. „איך האָב געבאָרגט אַ ייִדיש לערן־בוך אין אַ ביבליאָטעק, און עס מיטגעבראַכט, ווען איך האָב אים באַזוכט. איך האָב אים געזאָגט אויף ייִדיש ׳איך בין דײַן אייניקל מײַקל׳. און ער האָט געענטפֿערט: ׳יאָ׳, אַזוי ווי עס וואָלט געווען גאַנץ נאַטירלעך, וואָס מיר שמועסן אויף ייִדיש. מיר האָבן גערעדט וועגן פֿאַרגאַנגענע יאָרן און מענטשן, וואָס זענען שוין געשטאָרבן מיט 50 יאָר צוריק. ס׳איז געווען אַ טײַערע איבערלעבעניש, און מײַן איינציקע חרטה איז, וואָס עס איז געווען דאָס לעצטע מאָל, וואָס איך האָב אים געזען. הלוואי וואָלט איך עס געטאָן, כאָטש מיט אַ יאָר פֿריִער. דאָס אָנקומען אין דער ריכטיקער צײַט איז אַ וויכטיקע זאַך, און מיט ייִדיש און גענעאָלאָגיע קום איך, ליידער, שטענדיק אַ פּאָר יאָר צו שפּעט‟. מײַקל האָט זיך ווײַטער געלערנט ייִדיש אין „קאָלומביע‟, ווי אויך אויף דער זומער־פּראָגראַם בײַם „ווילנער ייִדישן אינסטיטוט‟.

נאָך אַ פּאָר יאָר אין ניו־יאָרק האָט ער זיך ווידער געלאָזט אין וועג, דאָס מאָל קיין לאָנדאָן, וווּ ער לערנט זיך איצט אויף אַ מאַגיסטער אינעם פּרעסטיזשפֿולן Guildhall School of Music and Drama. דאָרטן אַרבעט ער סײַ אויף זײַנע שטודיעס, אַרײַנגערעכנט טאַנץ, רעציטאַציעס, זינגען און פֿאָרשטעלן פּיעסעס; און סײַ אויף זײַנע ווײַטערדיקע פּראָיעקטן; דהײַנו אויף נאָך צוויי סצענאַרן און אויף אַ פֿילם אין ייִדיש מיטן ישׂראלדיקן רעזשיסאָר תּומר סיני, וואָס האָט געאַרבעט אויף „דער פֿיל־שפּראַכיקער‟ ווי דער קאָאָרדינאַטאָר פֿאַר פּאָסט־פּראָדוקציע. וועגן זײַנע ווײַטערדיקע פּלענער האָפֿט האַריס, אַז ער וועט קענען אַרבעטן סײַ אויף דער בינע, סײַ אין קינאָ און טעלעוויזיע אין אַמעריקע און ענגלאַנד.

„דער פֿיל־שפּראַכיקער‟ וועט אים זיכער העלפֿן אויף זײַן וועג. דער פֿילם, וואָס מע ווײַזט איצט אויף פֿאַרשידענע פֿעסטיוואַלן, האָט מען שוין באַלוינט מיט אַ ריי בכּבֿודיקע פּרעמיעס, אַרײַנגערעכנט די הויפּט־פּרעמיע בײַם „פֿרײַערס קלוב‟ פֿאַר אַ קורצן פֿילם, און די אויסצייכענונגען פֿאַר אַ בעסטער קאָמעדיע און בעסטן אַקטיאָר בײַם International Film Awards אין בערלין.