ייִדיש איבער דער וועלט

Yiddish Around the World

קריסטאַ וויטני בעת אַן אינטערוויו מיט דער אַקטריסע לאה שלאַנגער אין ישׂראל
קריסטאַ וויטני בעת אַן אינטערוויו מיט דער אַקטריסע לאה שלאַנגער אין ישׂראל

פֿון דזשאָרדין קוציק

Published December 17, 2014, issue of January 02, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

אינטערנעץ־אַרכיוו פֿונעם פּראָיעקט פֿון געשיכטע בעל־פּה באַנײַט

צווישן די סאַמע וויכטיקסטע קולטורעלע איניציאַטיוון אין דער הײַנטיקער ייִדיש־וועלט געפֿינט מען דעם „אַרכיוו פֿון געשיכטע בעל־פּה אויפֿן נאָמען פֿון וועקסלער‟. דער פּראָיעקט, וואָס איז געגרינדעט געוואָרן דורך קריסטאַ וויטני אין 2009 ווי אַ טייל פֿון איר אַרבעט ווי אַ סטיפּענדיאַטקע בײַם „ייִדישן ביכער־צענטער‟, האָט אין די לעצטע 5 יאָר זיך צעוואַקסן, און שליסט הײַנט אַרײַן מער ווי 480 פּראָפֿעסיאָנעלע אינטערוויוען, - מער ווי 110 פֿון זיי אויף ייִדיש.

די אינטערוויוען, געשאַפֿן לויט דער שיטה פֿון „געשיכטע בעל־פּה‟ (בל״עז Oral History) דויערן געוויינטלעך אַרום 1.5 שעה און נעמען אַרײַן סײַ אינטערוויוען מיט די סאַמע וויכטיקסטע קולטורעלע פֿיגורן אין דער וועלט פֿון ייִדיש און סײַ ייִדן פֿון אַ גאַנץ יאָר.

בײַם אָנהייב פֿונעם פּראָיעקט האָט מען געמאַכט כּמעט אַלע אינטערוויוען בײַם „ייִדישן ביכער־צענטער‟ אין אַמהערסט, מאַסאַטשוסעטס. די לעצטע 3 יאָר, אָבער, זענען קריסטאַ און אירע קאָלעגן געפֿאָרן אין אַלע עקן וועלט, כּדי צו אינטערוויויִרן מענטשן און פֿאַראייביקן זייערע זכרונות. קריסטאַ איז שוין געפֿאָרן קיין ישׂראל, פּוילן, ליטע, מאָנטרעאַל, טאָראָנטאָ, וויסקאָנסין און קאַליפֿאָרינע און איז שוין פֿיר מאָל געפֿאָרן אויף דער AJS־קאָנפֿערענץ.

צווישן די צענדליקער גאָר וויכטיקע קולטור־טוערס, וואָס מע האָט אינטערוויויִרט, געפֿינט מען עטלעכע קולטורעלע פֿיגורן, וואָס זענען לײדער ניטאָ מער מיט אונדז ווי חנה מלאָטעק, חנה (אַדריאַן) קופּער, ביילע שעכטער־גאָטעסמאַן, דוד ווערדיגער, ליבער קאַץ, ישׂראל זמיר און שמעון אַלפּעראָוויטש. אויך אינטערעסאַנט די לייענערס פֿונעם „פֿאָרווערטס‟ זענען אינטערוויוען מיט די שרײַבער פֿון אונדזער צײַטונג, צווישן זיי - שׂרה־רחל שעכטער, הערשל גלעזער, לייזער בורקאָ, עדי מהלאל, יצחק לודען, איציק גאָטעסמאַן און דער שרײַבער פֿון די דאָזיקע שורות.

ביז לעצטנס האָט מען נאָר געקענט זען די גאַנצע אינטערוויוען אויפֿן וועבזײַטל פֿונעם „אינטערנעץ־אַרכיוו‟ אָבער הײַנט קען מען זיי אַלע געפֿינען אויפֿן באַנײַטן וועבזײַטל פֿונעם „פּראָיעקט פֿון געשיכטע בעל־פּה אויפֿן נאָמען פֿון וועקסלער‟, געסדרט לויטן נאָמען פֿונעם מענטש, וועמען מע האָט אינטערוויויִרט. כּדי צו זען די אינטערוויוען, באַזוכט: //www.yiddishbookcenter.org/oral-history/home.

רעפֿעראַט וועגן „אַנדער־וועלטניקעס‟ אין נתּניה

לייבל באָטוויניק וועט האַלטן אַ רעדע אויף ייִדיש אויף דער טעמע „ייִדיש, אַנדער־וועלטניקעס, און מלחמות: וואָס פֿאַרבינדט זיי‟. דער רעדע וועט געהאַלטן ווערן דאָנערשטיק, דעם 22סטן יאַנואַר, 7 אַזייגער אין אָוונט בײַם „מרכּז דוד‟, 9 אַחימאיר גאַס אין נתּניה.