„איך בין שאַרלי...‟

I Am Charlie

Max Gershman

פֿון מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן

Published January 16, 2015, issue of February 06, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

איך זיץ און שטוין, שוין זשע דרינגט נישט אַרײַן דער אויפֿרײַס פֿון דער רעדאַקציע אין איר פֿאַרשטאָפּטן מוח? הייב איך שוין אָן צו רעדן וועגן דעם כּשרן געשעפֿט, וווּ עס זײַנען אומגעקומען פֿיר יונגע ייִדן.

רופֿט זיך אָפּ איינע פֿון די ישׂראלדיקע דאַמעס: „אונדז איז באַקאַנט דער מצבֿ. מיר לעבן עס אַדורך טאָג־טעגלעך. אין אונדזער קיבוץ האָבן די ראַקעטן באַשעדיקט אַ הויז און עס זײַנען אומגעקומען צוויי קיבוצניקעס.‟

זאָג איך איר: „די ישׂראלים האָבן געפֿונען אַ פֿאָרטל ווי זיך צו ספּראַווען מיט די טעראָר־אַקטן, זיי צעשטערן דאָס הויז פֿונעם אַרײַנדרינגער. אפֿשר וואָלט דאָס געהאָלפֿן מיט דער איסלאַמישער באַפֿעלקערונג אין פּאַריז, אָבער די פּאָליציי ציטערט און פֿלאַטערט צו שטעלן אַ טריט אין זייער געגנט.‟

די מאַטעמאַטיקערין שמייכלט אַ שעלמיש שמייכעלע און רופֿט זיך אָפּ: „איר ווייסט, איך בין געוואַקסן איינע פֿון זיבן קינדער. די מאַמע פֿלעגט זאָגן, אַז איך בין געבוירן געוואָרן מיט אַן אַלטן קאָפּ. בין איך טאַקע אויסגעוואַקסן אַ פֿאַרשטענדלעך קינד. מײַן גאַנצער אינטערעס ליגט אין אַרומרײַזן איבער דער וועלט. כ’בין ערשט געווען אין נייפּאַל, דאָרט גענומען בילדער פֿון זייערע העלפֿאַנטן. רעדנדיק פֿון העלפֿאַנטן, איז הײַנט מײַן קעצעלע ׳מיסי׳, אַ טראָפּעלע פֿאַרקילט. זי טרעט נישט אָפּ פֿון מיר, זי מיינט איך בין איר מאַמע…‟

וויל איך וויסן: „זאָג מיר, טײַערינקע, ביסט טאַקע אַרומגעפֿאָרן איבער דער וועלט און זיך מחיה געווען מיט די העלפֿאַנטן, ביסטו אַמאָל געווען אין ישׂראל?‟

„אין ישׂראל? ניין!‟ זאָגט זי מיר. „ס’איז מיר קיין מאָל נישט אײַנגעפֿאַלן אפֿילו צו פֿאָרן אַהין. איך האָב מיט זיי קיין שום געמיינזאַמס.‟

איך האָב זיך צוריקגעקערט צו די צוויי ישׂראלדיקע דאַמעס, וואָס האָבן דאָס אויפֿגענומען גלײַכגילטיק; נאָך אַלעמען וווינען זיי שוין אין אַמעריקע איבער צוואַנציק יאָר, און האַלטן פֿון דעם אַמעריקאַנער רויִקן לעבן. אָבער איך האָב זיך דערווײַל דערפֿילט ווי אַ פֿיש אויף דער טרוקעניש, נישט מײַנע ייִדן! זייער ייִדישער זייגער האָט געמוזט בלײַבן שטיין אין 19טן יאָרהונדערט, ווען די ערשטע מאַסן ייִדן האָבן געלאַנדעט אויף דער אַמעריקאַנער יבשה. זינט דעמאָלט זײַנען זייערע אייניקלעך אויסגעוואַקסן פּראָפֿעסאָרן, פּסיכיאַטאָרן, פּראָפֿעסיאַנאַלן, נאָר די שוווילטונג האָט זיי אַטראָפֿירט, אויסגעריסן כירורגיש זייערע ייִדישע וואָרצלען, און רוף זיי קנאַק־ניסל.

אַהיים קומענדיק, האָב איך אָנגעקלונגען מײַנע בעסטע פֿרײַנט אין ניו־יאָרק, און מיר האָבן אַלע געטרויערט צוזאַמען.