װאָס װעט זײַן די צוקונפֿט פֿאַר אונדז, ייִדן, אין פֿראַנקרײַך?

What Does the Future Hold For Us, Jews, in France?

Getty Images

אַ באַוואָפֿנטער סאָלדאַט פּאַטרולירט אַ ייִדישע שיל אין מאַרע, דער ייִדישער קוואַרטאַל פֿון פּאַריז, דעם 12טן יאַנואַר

פֿון מאַשע פֿאָגעל*

Published January 28, 2015, issue of February 23, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 4)

מאַנועל װאַלס האָט דערקלערט, אַז די פֿראַנצױזישע רעפּובליק, אָן די ייִדן, װאָלט מער נישט געהײסן פֿראַנקרײַך. שלמה מלכּה און חיים קאָרסיאַ טענהן, אַז „אױך דער װעלטלעכער יודאַיִזם וואָלט מער נישט געװען דער זעלבער, אָן זײַנע פֿראַנצױזישע ייִדן“.

הרבֿ ראשי גײט נאָך װײַטער: „װאָס הײסט, יהדות? מיר אַלע װענדן זיך צו ישׂראל, װאָרעם מיר װענדן זיך צו ירושלים, כּדי צו דאַװענען. אָבער כּלערליי ייִדן פֿון דער װעלט ברענגען צום כּלל־ישׂראל די ספּעציפֿישע טאַלאַנטן פֿון זײער הײמלאַנד. פֿראַנקרײַך איז פֿעיִק צו רעדן און שרײַבן מיט ערשטקלאַסיקער קלאָרקײט. און װער האָט פֿאַקטיש די גאַנצע תּורה אָפּגעטײַטשט? דער פֿראַצויזישער ייִד רש”י, רבי שלמה יצחקי הצרפֿתּי! װאָלט עפּעס געפֿעלט צו דער יהדות אָן פֿראַנקרײַך. מיר ייִדן דאַרפֿן שפּילן די ראָלע פֿון אַ מאָטאָר אין אונדזער לאַנד, כּדי צי פֿאַרשטאַרקן אונדזער דעמאָקראַטיע און רעפּובליק, מיט טרײסט און האָפֿענונג“.

מסכּים! זאָל ייִדישקײט האָבן אַ צוקונפֿט אין דעם לאַנד פֿון רעװאָלוציע און פֿון מענטשנרעכט; און קעמפֿן דאַרפֿן מיר. אָבער װי אַזױ? אין װעלכער ריכטונג און מיט װעלכן מיטלען?

„דערציִונג איז דאָס סאַמע װיכטיקסטע“, דערקלערט חיים קאָרסיאַ. קלאָד האַמפּעל, דער רעדאַקטאָר פֿון די ייִדישע העפֿטן, זאָגט: „די פֿראַנצױזישע רעװאָלוציע האָט געמאַכט פֿון די ייִדן פּאָלנע בירגער. זינט דער צװײטער װעלט־מלחמה און פּעטענס פֿאַרראַט, װײסן זײ, אַז אַפֿילו אין פֿראַנקרײַך קען זײַן שװער צו זײַן אַ ייִד. די ייִדן האָבן תּמיד געקעמפֿט פֿאַר פֿרײַהײט, נישט בלויז פֿאַר זיך, נאָר פֿאַר אַלע פֿעלקער. דער אמת איז, אָבער, אַז די פֿראַגע פֿון אַ צוקונפֿט פֿאַר ייִדן שטעלט זיך הײַנט נישט נאָר אין פֿראַנקרײַך — אין גאַנץ אײראָפּע. די זעלבע סכעמע באַמערקט מען אין בעלגיע, אין דײַטשלאַנד, אין צפֿון־אײראָפּע. די סכּנה וואַקסט פֿון די טראַדיציאָנעלע עקסטרעם־רעכטע כּוחות, צוזאַמען מיט דער שׂינאה קעגן די ייִדן פֿון אַ ממשותדיקן טייל מוסולמענער. מיר מוזן קעמפֿן, אַנישט װעט קומען אין אײראָפּע די מפּלה פֿון הומאַניזם.“

די לעצטע אַרטיקלען

The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.

Yiddish.Forward.com

װאָס װעט זײַן די צוקונפֿט פֿאַר אונדז, ייִדן, אין פֿראַנקרײַך?

What Does the Future Hold For Us, Jews, in France?

פֿון מאַשע פֿאָגעל*

די לעצטע אַרטיקלען