לכּבֿוד רבֿקה באַסמאַנס 90־יעריקן געבורטסטאָג

In Celebration of Rivka Basman’s 90th Birthday

רבֿקה באַסמאַן בן־חיים
Chana Pollack
רבֿקה באַסמאַן בן־חיים

פֿון יחיאל שיינטוך

Published February 27, 2015, issue of March 20, 2015.

* * *

וואָס טוט אַ מענטש מיט זייַנע נייַנציק יאָר?
ער הערט זיי אויף צו ציילן
ווי אויף אַ פֿאָדעם קרעלן
און זיך אַליין דערציילן
וואָס ניט צום גלייבן
די קרובֿהשאַפֿט פֿון לעבן מיטן טויט.
טאָ וואָס דערציילט אַ מענטש מיט נײַנציק יאָר
ווען יאָרן, ווילן ניט ווי זאַמד פֿאַרמעקן טריט; —
דעמאָלט ווערן ווערטער פֿונקען אין זכּרון
און אין האַרץ — אַ ליד.

רבֿקה באַסמאַן בן־חיים

2015

דער ענגלישער פּאָעט ס.ט. קאָלערידזש האָט זייער טרעפֿלעך דעפֿינירט וואָס פּראָזע איז: „ווערטער אין זייער ריכטיקן סדר‟. נאָך טרעפֿלעכער האָט ער דעפֿינירט וואָס פּאָעזיע איז: „די פּאַסיקסטע ווערטער אין זייער ריכטיקסטן סדר.‟

אַז מע לייענט רבֿקה באַסמאַנס פּאָעזיע, ווערט מען פֿאַרכאַפּט פֿונעם כּסדרדיקן סדר פֿון די ריכטיקסטע ווערטער — עס זאָל אויספֿעלן אָדער זײַן איבעריק אַן איינצלנער וואָרט!

ווײַל מע פֿילט די קאָמפּאַקטקייט און צוגעבונדנקייט פֿון ווערטער מיט ווערטער, און פֿון שורות מיט שורות, וואָס קאָנסטרויִרן יעדעס ליד ווי אַ גאַנצקייט, דערפֿאַר פֿאַרוואַנדלט זיך דער דאָזיקער געפֿיל אין אַן אינטעלעקטועלער איבונג, כּדי זיך צו דערגרונטעווען צו דער קאָמפּליצירטער גײַסטיקער איבערלעבעניש פֿון אַ וויברירנדיקער נשמה, וואָס פּרוּווט אָפּכאַפּן צוריק דעם גלײַכגעוויכט, נאָך פּאָנאַר און די נאַצי-לאַגערן.

רבֿקה באַסמאַנס ייִדיש, אַ רײַכע און לעבנסהאַפֿטיקע שפּראַך, מיניעט זיך און שימערירט אויפֿן פֿאָן פֿון די קאָנטעקסטועלע צוזאַמענהאַנגען פֿון אירע לידער. דער סוד פֿון רבֿקה באַסמאַנס געפֿילן און געדאַנקען ליגט טיף פֿאַרפֿלאָכטן אין דעם אומאויפֿהערלעכן דראַנג אָפּצוכאַפּן דעם אָטעם און דערפֿילן דעם לעבעדיקן פּולס פֿון אַ לעבן, וואָס גאַרט נאָך שיינקייט און וויל פֿאַרגעסן די מיאוסקייט פֿון פֿאַרדאָרבענער רשעות.