מענטשן און געשעענישן, ישׂראל, מיטל־מיזרח

ישׂראלדיקער מעדיאַ־קורס האָפֿט אויסצוראָטן סטערעאָטיפּן

Israeli Media Course Hopes to Shatter Stereotypes

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

(די 2 טע זײַט פֿון 3)

דערנאָך וועט מען זיי ברענגען אינעם סעקולערן געריכט, וווּ מע וועט זיי באַקענען מיט אַ פּאָרפֿאָלק, וואָס ראַנגלט זיך איבער אַ גט, צוליב אַ געוויסן הלכישן ענין, און דערבײַ גיבן די באַטייליקטע אַ מער פּערזענלעכן קוקווינקל, ווי אַזוי די באַשלוסן פֿונעם רבנות קאָנען ווירקן נעגאַטיוו אויפֿן טאָג־טעגלעכן לעבן פֿון פּשוטע ישׂראלים.

ערשט דעמאָלט וועט פֿאָרקומען דער שווערסטער — און לעבעדיקסטער — טייל פֿונעם קלאַס: די חרדישע און נישט־חרדישע באַטייליקטע דאַרפֿן געפֿינען אַ בשותּפֿותדיקן וועג ווי אַזוי איבערצוגעבן די־אָ קאָנטראָווערסאַלע נײַעס אויף אַן אופֿן, וואָס דערקלערט סײַ די שטעלונג פֿונעם בית־דין, סײַ דעם סעקולערן קוקווינקל.

„ווען אַ רעפּאָרטער שרײַבט אָן זײַן אַרטיקל, דאַרף ער פֿאַרשטיין וואָס פֿאַר אַן אײַנדרוק ס׳וועט מאַכן אויף דער געזעלשאַפֿט,‟ האָט שעריזען באַמערקט. „אַזוי אַרום האָפֿן מיר צו שאַפֿן אַן אַחריותדיקן ייִדישן זשורנאַליזם.‟

דער קורס איז איינער פֿון אַ צאָל פֿירערשאַפֿט־קורסן בײַ „גשר‟, וואָס האָבן שוין געהאַט דערפֿאָלג אין פֿאַרבעסערן די באַציִונגען צווישן פֿרומע און פֿרײַע. ווי אַ רעזולטאַט פֿון די קורסן, האָט איין סעקולערער פּערסאָנאַל־דירעקטאָר פֿון אַ פֿירמע פֿון מעדיצינישער סחורה, באַזאָרגט 10 חרדישע פֿרויען מיט שטעלעס, און אין אַ צווייטן קורס, האָט אַן אָנגעזעענע סעקולערע דירעקטאָרין פֿון קונסט און קולטור אָרגאַניזירט, צום ערשטן מאָל, אַ קאָנצערט לכּבֿוד סליחות, ווי אויך אַ חנוכּה־פּראָגראַם, וואָס מע האָט פֿאָרגעשטעלט פֿאַר 26,000 תּלמידים איבערן לאַנד.

הגם „גשר‟ איז געגרינדעט געוואָרן מיט 40 יאָר צוריק ווי אַ מיטל צו מוטיקן אַ בעסערן פֿאַרשטאַנד צווישן די רעליגיעזע און נישט־רעליגיעזע ייִדן אין ישׂראל, איז די וויכטיקייט פֿון אַזאַ אַרבעט געוואָרן אַ סך מער דרינגענדיק במשך פֿון די לעצטע עטלעכע יאָרן, ווען אַלע צדדים געפֿינען זיך אויף מעסערשטעך: מע זעט ווי די סעקולערע ישׂראלים פֿאַרדאַמען דאָס ישׂראלדיקע רבנות, וואָס זיי זאָגן, טראָגט צו פֿיל מאַכט איבער זיי; מע הערט ווי אַ טייל חרדישע אײַנוווינער אין דער ירושלימער געגנט בית־שמש האָבן אַטאַקירט פֿרויען, און אַפֿילו מיידלעך, ווײַל זיי האָבן געהאַלטן, אַז זיי זענען נישט געווען גענוג צניעותדיק אָנגעטאָן; און די חרדים, וואָס מוזן איצט לויטן געזעץ גיין דינען אין צה״ל, דעמאָנסטרירן שטאַרק קעגן דעם, בשעת די אַנדערע ישׂראלים שרײַען, אַז די חרדים מוזן „זיך טיילן מיטן עול‟ פֿון מיליטער־דינסט און באַצאָלן שטײַערן.

כּדי צו באַרויִקן די אַטמאָספֿער, וואָס קאָן נאָך צעשפּאַלטן מדינת־ישׂראל און דאָס ייִדישע פֿאָלק, באַמיט זיך „גשר‟ צו לערנען ישׂראלים פֿון אַלע שאַטירונגען ווי צו טאָלערירן, און אַפֿילו זיך אָפּלערנען פֿון יענע ייִדן, וואָס זענען אַנדערש פֿון זיי. זיי פֿירן אָן מיט דיאַלאָגן סײַ אין די ישׂראלדיקע מיטלשולן, סײַ בײַ צה״ל. אין בית־שמש, האָט די אָרגאַניזאַציע פֿאַראַיאָרן אָנגעהויבן פֿירן פֿאַרהאַנדלונגען צווישן די חרדישע און נישט־חרדישע אײַנוווינער — אַ פּראָיעקט וואָס האָט געבראַכט אַ ממשותדיקע הצלחה; צום גרויסן טייל, צוליב דער באַטייליקונג פֿון הרבֿ שמואל־חיים פּאַפּענהיים, אַ תּולדות־אַהרנער חסיד, וועלכער דינט איצט ווי דער ערשטער דירעקטאָר פֿון חרדישע פּראָגראַמען בײַ „גשר‟.