ייִדיש קעגן נתניהו

Yiddish Against Netanyahu

די פֿרומע אַנטי־ציוניסטן פּראָטעסטירן אויף דער גאַס קעגן נתניהוס אויפֿטריט, נישט געקוקט אויפֿן שטאַרקן שניי
Dawn Matveev
די פֿרומע אַנטי־ציוניסטן פּראָטעסטירן אויף דער גאַס קעגן נתניהוס אויפֿטריט, נישט געקוקט אויפֿן שטאַרקן שניי

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published March 06, 2015, issue of April 03, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 3)

דעם 17טן יולי איז אין סטאַטען־אײַלענד אומגעקומען דער 43־יאָריקער שוואַרצער מאַן עריק גאַרנער. אַ פּאָליציאַנט האָט אים, נעבעך, דערוואָרגן אויף טויט. דאָס געריכט האָט ווידער באַשלאָסן נישט צו מישפּטן דעם ברוטאַלן מאַכט־פֿאָרשטייער, הגם ער האָט בפֿירוש דערמאָרדעט אַן אומשולדיקן מענטש. ממילא, האָבן זיך אָנגעהויבן נײַע פּראָטעסטן. פֿון איין זײַט, האָבן די חסידים נאָך אַלץ גערודערט, פּלאַנירנדיקן נײַע פּראָטעסטן. פֿון דער צווייטער זײַט, האָבן מײַנע אַפֿראָ־אַמעריקאַנער פֿרײַנד מיך געבעטן צו באַטייליקן זיך אין זייערע דעמאָנסטראַציעס.

מיט אַ פּאָר חדשים שפּעטער, נאָך סוכּות, האָט מײַנער אַ חסידישער חבֿר, וואָס זײַנע פּאָליטישע דעות זענען נאָענט צו נטורי־קרתּא און דערצו קאָמבינירט מיטן אַלטן ייִדישן סאָציאַליזם פֿונעם בונדיסטישן נוסח, חתונה געהאַט מיט אַ שוואַרצער ליובאַוויטשער גיורת. צווישן די חסידים, בפֿרט די אונגעריש־גאַליציאַנער, איז אַזאַ זיווג, אַוודאי, אַ זעלטנקייט. פֿונדעסטוועגן, האָב איך זיך ווידער פֿאַרטראַכט, אַז צווישן די דאָזיקע באַפֿעלקעגונג־שיכטן זענען פֿאַראַן געוויסע ענלעכקייטן, הגם זייערע לעבנס־שטייגערס זענען אינגאַנץ אַנדערש און הגם אָט־די צוויי גרופּעס געפֿינען זיך, צום באַדויערן, ווײַט נישט אַלעמאָל אין וואַרעמע באַציִונגען.

דעם 3טן מאַרץ האָט זיך אין מאַנהעטן פֿאַרזאַמלט אַ ממשותדיקער עולם. טויזנטער חסידים, בראָש מיטן סאַטמאַרער רבין פֿון וויליאַמסבורג, זלמן־לייב טייטלבוים, האָבן זיך פֿאַרזאַמלט קעגנאיבער דעם קאָנסולאַט פֿון מדינת־ישׂראל, כּדי אויסצודריקן זייער קעגנערשאַפֿט צו בנימין נתניהוס אויפֿטריט אינעם אַמעריקאַנער קאָנגרעס. כּדי צו פֿאַרזאַמלען דעם עולם, האָט מען אויף די גאַס פֿון ברוקלין און מאָנסי צעקלעפּט אויפֿרופֿן צו באַטייליקן זיך אין דער „מאַסן־דעמאָנסטראַציע‟. נישט געקוקט אויפֿן שטאַרקן שניי און האָגל, זענען נישט ווייניק דעמאָנסטראַנטן געקומען פֿון מאָנסי. דער פּראָטעסט האָט זיך אָנגעהויבן 4:30 נאָכמיטאָג, און האָט געדויערט עטלעכע שעה. מיט דרײַ שעה נאָכן אָנהייב זענען די גאַסן אַרום דעם קאָנסולאַט געווען נאָך פֿול מיט חסידים.

אויף דער דעמאָנסטראַציע האָט מען פֿאַרשפּרייט פֿלוג־בלעטלעך אויף ענגליש, וווּ עס ווערט דערקלערט, אַז נתניהו רעפּרעזענטירט נישט די אינטערעסן פֿון אַלע ייִדן, אַז די רעגירונגען פֿון פֿראַנקרײַך, דענמאַרק און אַנדערע לענדער ווייסן בעסער, ווי אַזוי צו באַשיצן די אָרטיקע ייִדן, אָן קיין פּראָוואָקאַציעס מצד אַן אויסלענדישן פּאָליטיקער, און אַז נתניהוס אינטריגעס זענען דווקא אַ צרה פֿאַר די ייִדן. אַ טייל ענגלישע פּלאַקאַטן האָבן באַטאָנט, אַז די אַמעריקאַנער ייִדן דאַרפֿן נישט קיין „Bibi-sitter‟ (אַ ווערטערשפּיל מיטן וואָרט babysitter, ניאַניע, און נתינהוס צונעמעניש, ביבי).

די דרשות פֿאַרן מיקראָפֿאָן האָט מען געהאַלטן אויף ייִדיש. אַ טייל באַטייליקטע האָבן געטראָגן בפֿירוש אַנטי־ציוניסטישע לאָזונגען. די רעדנער האָבן געשאָלטן נתניהו מיט אַזעלכע גאָר נעגאַטיווע ווערטער, ווי „המן‟ און „עמלק‟. ס׳איז מערקווירדיק אָבער, אַז די אָפֿיציעלע סיבה פֿונעם פּראָטעסט האָט דווקא געהאַט אַן אַנטי־ישׂראלדיקן טעם. די באַטייליקטע האָבן אויסגעדריקט די זעלבע קריטיק פֿון נתניהוס אומגעוווּנטשענעם וויזיט, ווי אַ גרויסער פּראָצענט דעמאָקראַטיש־געשטימטע ליבעראַלע ייִדן. דווקא די סאַטמאַרער האָבן, אָבער, אַרויסגעוויזן די דאָזיקע דעות בעת אַ מאַסן־פּראָטעסט אויף דער גאַס.