אויפֿן פּאָסט־סאָוועטישן „לימוד‟ אין אַמעריקע

Russian-American Experience at Limmud FSU

יואל מאַטוועיעוו דערציילט אויף דער „לימוד‟־קאָנפֿערענץ וועגן קבלה און קאָמפּיוטערײַ
Dawn Matveev
יואל מאַטוועיעוו דערציילט אויף דער „לימוד‟־קאָנפֿערענץ וועגן קבלה און קאָמפּיוטערײַ

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published April 08, 2015, issue of May 01, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

פֿרײַטיק בײַנאַכט, האָב איך דערציילט וועגן די פּאָליטיש־לינקע און אַנאַרכיסטישע אינטערפּרעטאַציעס פֿון ייִדישקייט. כ׳האָב דערמאָנט אַזעלכע גרויסע רבנים, ווי רבי אלעזר בעל־הרוקח, דון יצחק אַברבנאל, יונתן אייבעשיץ און יעקבֿ עמדען, וועלכע האָבן אַרויסגעזאָגט כּמו־קאָמוניסטישע און כּמו־אַנאַרכיסטישע דעות מיט הונדערטער יאָר צוריק; ווי אויך וועגן אַ ריי חסידישע רבנים, וועלכע האָבן בפֿירוש געשטיצט די רעוואָלוציאָנעלע באַוועגונגען אינעם פֿאַרגאַנגענעם יאָרהונדערט.

עס האָט זיך אַזוי באַקומען, אַז דוד פֿישמאַן איז אויפֿגעטראָטן שבת מיט גאָר אַ היפּוכדיקער לעקציע; ער האָט דערציילט וועגן די רבנים־מאָנאַרכיסטן, וועלכע האָבן ערנסט געגלייבט אינעם געטלעכן תּפֿקיד פֿונעם רוסישן צאַר און געפּסקנט, אַז מע מעג און אַפֿילו מע מוז מסרן די רעוואָלוציאָנער־געשטימטע ייִדן.

מײַן לעקציע זונטיק אינדערפֿרי, ווען איך האָב געקאָנט זיך באַנוצן מיט קאָמפּיוטער, איז געווען וועגן קבלה און דער קאָמפּיוטערײַ־שפּראַך „ליספּ‟. מיט פּראַקטישע בײַשפּילן פֿון קאָמפּיוטער־פּראָגראַמען, וועלכע איך האָב אינטעראַקטיוו געשריבן בעת דער לעקציע, האָב איך געוויזן, אַז מע קאָן פֿאַרוואַנדלען די פֿאָרשונגען פֿון מיסטישע צירופֿי־אותיות און אַנדערע קלאַסישע קבלה־ענינים אין אַ טשיקאַוון בילדונג־מיטל, וואָס דערמעגלעכט צו ווײַזן קינדער, ווי אַזוי מע פּראָגראַמירט אַ קאָמפּיוטער, מיט אַ לעבעדיקן ייִדישן טעם.

מיכאל דאָרפֿמאַן, וועלכער האָט מיך פֿאַרבעטן אויף דער קאָנפֿערענץ, האָט זיך געקליבן צו ווײַזן דעם דערמאָנטן פֿילם וועגן זײַן טאַטן. צוליב די צײַט־באַגרענעצונגען, האָט ער אָבער געקאָנט ווײַזן בלויז אַ טייל. ס׳איז אַ שאָד, ווײַל אינעם פֿילם גייט דאָך אַ רייד וועגן אַ 90־יאָריקן לעמבערגער ייִד, וועלכער האָט פֿאַרבראַכט זײַן גאַנץ לעבן אינעם ראַטן־פֿאַרבאַנד, און וווינט נאָך אַלץ אין אוקראַיִנע.

דער אַמעריקאַנער צווײַג פֿונעם פּאָסט־סאַוועטישן „לימוד‟ אָרגאַניזירט די קאָנפֿערענץ שוין צום זעקסטן מאָל, אָנהייבנדיק פֿון 2009, און שטרעבט אויסצואַרבעטן אַן אייגנאַרטיקן סטיל. עס ווילט זיך האָפֿן, אַז אין דער צוקונפֿט וועלן די אָרגאַניזאַטאָרן שטעלן אַ גרעסערן אַקצענט אויף דער ייִדישער גײַסטיקער טראַדיציע, קולטור און שפּראַך פֿון רוסלאַנד און דעם געוועזענעם ראַטן־פֿאַרבאַנד. סוף־כּל־סוף, איז ייִדישקייט דאָך פֿאַרבונדן בײַ די סאָוועטישע ייִדן מיט שלום־עליכמס ביכער און דעם היימישן ייִדיש פֿון זייערע זיידעס און באָבעס.