ידיעות פֿון וואַרשע

News From Warsaw

פֿון קאָבי ווײַצנער

Published April 14, 2015, issue of May 01, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

די דײַטשישע פּאָליציסטן האָבן זיי כּלומרשט געציילט און געשלאָגן אויף אַ ברוטאַלן אופֿן. צוויי ניט-ייִדן און איין ייִד זענען דעמאָלט דערהרגעט געוואָרן. די ייִדן פֿון אָלקוש זענען שפּעטער געשיקט געוואָרן אין די גאַז־קאַמערן פֿון אוישוויץ.

דער סופּערמאַן — „זשיד‟

פֿאַר אַנטיסעמיטן איז דאָס וואָרט ייִד, „זשיד‟ אויף פּויליש, אָדער „יודע‟ אויף דײַטש, ערגער ווי אַ קללה. אין וואַרשע איז שווער מחלל צו זײַן די קבֿרים אויפֿן ייִדישן בית-עולם. דער שיינער ייִדישער בית-עולם אין מיטן וואַרשע, אויף דער אָקאָפּאַווע־גאַס, איז אַרומגערינגלט מיט אַ מויער. קיינער קען זיך נישט אַרײַנגנבֿענען צו די קבֿרים, למשל, בײַ נאַכט, כּדי צו טאָן דאָרטן מיאוסע מעשׂים.

די אַנטיסעמיטן גיבן זיך אָבער אַן עצה. זיי שרײַבן דאָס וואָרט „זשיד‟ אויף די ווענט, דענקמעלער און לעצטנס באַצייכענען זיי מיטן מיאוסן וואָרט דעם סופּערמאַן. יאָ יאָ, דער גוט באַקאַנטער אַמעריקאַנער קאָמיקס־העלד מיט דעם וואָרט אויף דער ברוסט.

אַ פּלאַקאַט איז נישט קיין מצבֿה אָדער קיין דענקמאָל. אפֿשר דערפֿאַר אַרט עס קיינעם נישט, אַז דאָס וואָרט „זשיד‟ באַצירט אַ גרויסע רעקלאַמע אין מיטן דער שטאָט, און דווקא אויפֿן סקווער פֿון די פֿאַראייניקטע פֿעלקער. סע גייט אַ רייד וועגן אַ רעקלאַמע פֿאַר אַ פּלאַקאַט־אויסשטעלונג אין אַ וואַרשעווער גאַלעריע.

דער אַנטיסעמיטישער וואַנדאַל האָט מסתּמא נישט געוווּסט, אַז ער האָט פּונקט געטראָפֿן. די צוויי טאַטעס פֿון סופּערמאַן זענען טאַקע געווען ייִדן, דזשערי סיגל און דזשאָ שוסטער.

מען דאַרף נישט זײַן קיין פּסיכאָאַנאַליסט, כּדי צו פֿאַרשטיין, אַז דווקא ייִדן, ספּעציעל ערבֿ דער צווייטער וועלט־מלחמה, האָבן געשאַפֿן אַ באַשעפֿעניש, וואָס פֿאַרמאָגט אַ גיגאַנטישן פֿיזישן כּוח צו ראַטעווען זיי פֿון אַלע סכּנות.

די ידיעות פֿון וואַרשע ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.