גורל פֿון „טעאָלאָגישן סעמינאַר‟־ביבליאָטעק

What Exactly is the Plan for the JTS Library?

ד״ר דוד קריימער, דער דירעקטאָר פֿון דער ביבליאָטעק, אינעם צימער פֿון זעלטענע ביכער
ד״ר דוד קריימער, דער דירעקטאָר פֿון דער ביבליאָטעק, אינעם צימער פֿון זעלטענע ביכער

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published May 10, 2015, issue of May 29, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

מיט די זעלטענע זאַמלונגען ווי, למשל, די מגילות פֿונעם 16טן יאָרהונדערט, וואָס ד״ר חיות פֿאָרשט, איז אָבער מער קאָמפּליצירט. „מיר האָבן דאָ זייער טײַערע זאַמלונגען, און אונדזער ערשט אַחריות איז צו פֿאַרזיכערן, אַז די חפֿצים וועלן נאָך פֿאַרבלײַבן אין אַ גוטן מצבֿ אויף לאַנגע יאָרן,‟ האָט קריימער דערקלערט. „דערפֿאַר וועלן מיר יענע מאַטעריאַלן נישט קענען ברענגען פֿון סקלאַד, ווײַל דאָס רוקן זיי פֿון איין אָרט צום צווייטן קאָן זיי קאַליע מאַכן. בעת די דרײַ יאָר וועלן מיר אָבער יאָ פֿאַרזיכערן, אַז אַלע זעלטענע מאַנוסקריפּטן זאָלן זײַן צוטריטלעך דורך דיגיטאַלישע אימאַזשן, סײַ פֿון די אָריגינעלע מאַטעריאַלן, סײַ פֿון די מיקראָפֿילמען פֿון די מאַנוסקריפּטן.‟

„און אויב די פֿאָרשער ווילן דווקא זען דעם פֿיזישן מאַנוסקריפּט, נישט בלויז די דיגיטאַלישע אימאַזשן דערפֿון, וועלן מיר זיי גערן זאָגן, אין וועלכע ביבליאָטעקן זיי קענען געפֿינען די זעלבע אָדער ענלעכע זאַכן,‟ האָט קריימער צוגעגעבן.

צוויי זעלטענע חפֿצים פֿון דער ביבליאָטעק: די „פּראַטאָ־הגדה‟, פֿון שפּאַניע, בערך אינעם יאָר 1300 (רעכטס), און אַ סמיכה־באַשטעטיקונג, פֿון ווענעציע, יאָר 1677
צוויי זעלטענע חפֿצים פֿון דער ביבליאָטעק: די „פּראַטאָ־הגדה‟, פֿון שפּאַניע, בערך אינעם יאָר 1300 (רעכטס), און אַ סמיכה־באַשטעטיקונג, פֿון ווענעציע, יאָר 1677

פֿאַר ד״ר חיות איז דאָס אָבער אַ קנאַפּער טרייסט. „מענטשן מיינען, אַז אַלץ קען מען הײַנט געפֿינען אויף דער אינטערנעץ, אָבער ס׳איז פּשוט נישט אמת,‟ האָט ער באַמערקט. „די פֿאָרש־אַרבעט וואָס איך טו — בפֿרט, די קבליסטישע דיאַגראַמען פֿונעם 16טן יאָרהונדערט — איז אַ שטח, וואָס איז ביז איצט ווייניק אויסגעפֿאָרשט געוואָרן, און דערפֿאַר קען איך זיך נישט פֿאַרלאָזן אויפֿן עלעקטראָנישן קאַטאַלאָג. און אַפֿילו אויב מע האָט יאָ דיגיטאַליזירט אַ געוויסן מאַנוסקריפּט, זענען דאָ מעלות, ווען אַ פֿאָרשער האַלט דעם אָריגינעלן מאַנוסקריפּט אין די אייגענע הענט. אַ מאָל טרעפֿט, למשל, אַז אויף דער צווייטער זײַט פֿונעם מאַנוסקריפּט האָט עמעצער עפּעס אָנגעשריבן מיט דער האַנט, און דאָס קען מען נישט זען פֿון דעם דיגיטאַליזירטן אימאַזש.‟

בעת זײַן לעצטן וויזיט, האָט חיות טאַקע געפֿונען דרײַ „אמתע אוצרות,‟ האָט ער געזאָגט. „צוויי זענען געווען מגילה־פֿראַגמענטן פֿון אויסערגעוויינטלעכע קבלה־דיאַגראַמען — ממש קינסטלערישע ווערק. און דער דריטער איז געווען אַ דיאַגראַם געחתמעט פֿונעם רמח״ל, אין זײַן ספֿר ׳מסילת ישרים׳, אַ מוסר־בוך פֿונעם 18טן יאָרהונדערט אין איטאַליע. ווען מע וואָלט מיר נישט דערלויבט צו זען די אָריגינעלע מאַנוסקריפּטן, וואָלט איך די זאַכן זיכער נישט געפֿונען.‟