„איכה‟ אויף די חורבֿות פֿון נינווה?

"Lamentations" on the Ruins of Nineveh?


פֿון שבֿע כּהן

Published July 15, 2015, issue of August 07, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

די געשעענישן זײַנען אַ טראַגעדיע נישט בלויז פֿאַר סיריע און איראַק, נאָר אויך פֿאַר די ייִדן, וואָס פֿאַר אונדז האָט מעסאָפּאָטאַמיע געשפּילט אַ וויכטיקע ראָלע אין דער געשיכטע, וואָס איז נישט ווייניקער וויכטיק ווי די ראָלע פֿון מצרים. די „איסלאַמישע מדינה‟ האָט צעשטערט די ווענט פֿון נינווה, די גרויסע שטאָט, וווּ יונה הנבֿיא האָט געזאָגט זײַן נבֿיאות צו די געפֿערלעכע שׂונאים פֿון עם־ישׂראל. אַגבֿ, האָט די „איסלאַמישע מדינה‟ מיט אַ יאָר פֿריִער צעשטערט דעם מעטשעט איבערן קבֿר פֿון יונה־הנבֿיא, ווי אויך איינעם פֿון די פּאָטענציעלע קבֿרים פֿון דניאל־הנבֿיא.

מעסאָפּאָטאַמיע איז אַפֿילו וויכטיקער, אויב מיר ווילן פֿאַרשטיין די קלייניקייטן אין דער ייִדישער געשיכטע. די איסלאַמישע מדינה האָט צעשטערט די שטאָט „נמרוד‟, וואָס די אַראַבער האָבן גערופֿן אויפֿן נאָמען פֿונעם מלך פֿון די תּנ”כישע מעשׂיות פֿון אַבֿרהם אַבֿינו. פֿאַרשטייט זיך, אַז דאָס איז נישט געווען די הויפּט-שטאָט פֿונעם מלך. די אַרכעאָלאָגן מיינען, אַז די שטאָט איז געווען כּלח, וואָס איר נאָמען ווערט דערמאָנען אין תּנ״ך צוזאַמען מיט נמרוד.

אַפֿילו אין דער ייִדישער שפּראַך קען מען געפֿינען ווערטער, וואָס קומען פֿון אָט די געזעלשאַפֿטן. אפֿשר האָט איר געלייענט אין אַ צײַטונג, אַז די „איסלאַמישע מדינה‟ האָט צעשטערט די סטאַטועס פֿון די „לאַמאַסוס‟ בײַ די טויערן פֿון די שטעט. לאַמאַסו איז אַן אַסיריש וואָרט פֿאַר אַ מין געטער, וואָס די אַקאַדן האָבן זיי גערופֿן „שעדו‟. פֿון דאַנען קומט צו אונדז דאָס העברעיִשע (און ייִדישע) וואָרט, „שד‟.

איך געדענק, ווי בשעת אַ געשפּרעך מיט אַן איראַקישן קאָלעגע וועגן דער געשיכטע פֿון ייִדן אין איראַק, האָט ער מיך געפֿרעגט: ווי אַזוי זײַנען די ייִדן אַהין אָנגעקומען. האָב איך אים געענטפֿערט, אַז מיר זײַנען אָנגעקומען ווי שקלאַפֿן, און ער האָט אויף דעם רעאַגירט: „יאָ, טראָגנדיק אויף די הענט מײַנע אָבֿות!‟ מיט מער ווי 2,500 יאָר נאָכן חורבן פֿונעם בית-המקדש, איז דאָס געווען אַ קלוגער וויץ, און אויך אַ סימבאָל פֿון אונדזער געמיינזאַמער געשיכטע. איצט וויל די „איסלאַמישע מדינה‟ צעשטערן אַלע סימנים פֿון אָט דער אוראַלטער געשיכטע.