די פֿרומע צענזור אין ספֿרים־הקדושים

Orthodoxy‘s Inconvenient Truths

פֿון עזרא גלינטער (Forward)

Published July 21, 2015, issue of August 07, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

ווי אַן אַנדער בײַשפּיל, האָט שאַפּיראָ געוויזן, אַז דער באַקאַנטער פֿרומער פֿאַרלאַג „אַרטסקראָל‟ האָט אויסגעמעקט אַ געוויסע פֿראַזע אינעם קלאַסישן תּורה־פּירוש פֿונעם רשב״ם, רבי שמואל בן מאיר, אָנגעשריבן אינעם 12טן יאָרהונדערט, לויט וועלכער עס שאַפֿט זיך אַן אײַנדרוק, אַז דער טאָג הייבט זיך אָן צופֿרי, און נישט נאָכן זון־פֿאַרגאַנג. די פֿאַרלעגער האָבן געטענהט, אַז די דאָזיקע פֿראַזע קומט אין סתּירה מיט דער אָנגענומענער ייִדישער מסורה און מוז קומען פֿון אַ צווייפֿלהאַפֿטיקן קוואַל.

אין אַנדער פֿאַל, ווי עס ווײַזט שאַפּיראָ, האָט „אַרטסקראָל‟ אויסגעשניטן אַ פֿראַזע פֿון רש״י, דעם באַרימטן קלאַסישן מפֿרש, וווּ ער זאָגט, אַז די חכמים האָבן אײַנגעפֿירט „תּיקוני סופֿרים‟, געביטן געוויסע ווערטער אינעם טעקסט פֿון דער תּורה גופֿא. ווי באַלד אַזאַ דעה קלינגט ווי כּפֿירה, לויטן פֿאַרשפּרייטן הײַנטיקן אָפּטײַטש פֿון דער ייִדישער אמונה, האָבן די פֿאַרלעגער באַשלאָסן „אויסצורייניקן‟ רש״יס קאָמענטאַר.

שאַפּיראָ גיט צו, אַז די צענזור איז נישט קיין ספּעציפֿיש פֿרומער אָדער רעליגיעזער פֿענאָמען. אַדרבה, די פֿאַרלעגער אינעם ראַטן־פֿאַרבאַנד, וועלכע האָבן אינגאַנצן אָפּגעלייקנט די רעליגיע, האָבן אַ סך מער „אויפֿגעטאָן‟ אינעם דאָזיקן געביט. פֿונדעסטוועגן, איז וויכטיק צו וויסן, אַז די ייִדישע ספֿרים־הקדושים, להיפּוך צום חרדישן סטערעאָטיפּ, ווערן נישט אַלעמאָל אַקוראַט קאָפּירט, און אַז די חרדים אַליין שפּילן אַן אַקטיווע ראָלע אינעם צענזורירן.