„ווי קענען מיר העלפֿן אונדזערע אייגענע?‟

“How Can We Help One of Our Own?”

אַרי מאַנדעל און פֿייגי מאיר אויפֿן קלעזמער־פֿעסטיוואַל אין „שלום־עליכם צענטער‟ אין בראָנקס, נ״י, דעם פֿאַרגאַנגענעם דעצעמבער
Courtesy of Ari Mandel
אַרי מאַנדעל און פֿייגי מאיר אויפֿן קלעזמער־פֿעסטיוואַל אין „שלום־עליכם צענטער‟ אין בראָנקס, נ״י, דעם פֿאַרגאַנגענעם דעצעמבער

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published July 26, 2015, issue of August 21, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

„כ׳האָב דעמאָלט געטראַכט: איך ווייס זי איז נישט 100% געזונט, אָבער כ׳האָב אויך געהאַלטן, אַז וואָס זי זאָגט וועגן ׳פֿוטסטעפּס׳ איז נישט באַרעכטיקט, און איך מוז איר ענטפֿערן. האָב איך געשריבן, אַז זי מעג קריטיקירן ׳פֿוטסטעפּס׳ וויפֿל זי וויל, אָבער זאָל זי כאָטש זאָגן דעם אמת, און נישט סתּם קריטיקירן אין דער וועלט אַרײַן.‟

אַ טאָג נאָך איר פּטירה, האָט אַרי, אויף זײַן אייגענער „פֿייסבוק‟־זײַט, אויסגעדריקט חרטה, וואָס ער האָט זי אַזוי שאַרף קריטיקירט, און האָט צוגעזאָגט, אַז ער וועט פֿון איצטער אָן פּרוּוון אויסמײַדן אַ שאַרפֿן טאָן, ווען ער קריטיקירט עמעצן.

מיט עטלעכע טעג שפּעטער האָט ער צוגעגעבן: „מיר, ווי אַ געזעלשאַפֿט, דאַרפֿן בכלל ענדערן ווי אַזוי מיר טראַכטן און רעדן וועגן גײַסטיקער קראַנקייט. ווען עמעצער לײַדט פֿון דעפּרעסיע, דאַרף מען זיך באַציִען צו אים פּונקט ווי מע באַציט זיך צו אַ מענטש מיט צוקער־קרענק אָדער גלאַוקאָמע. ס׳איז נישט יושרדיק, אַז די לײַדנדיקע מוזן אויסבאַהאַלטן זייער קראַנקייט, אָדער זיך דאַרפֿן זאָרגן, אַז מע שושקעט זיך וועגן זייער מצבֿ הינטער זייער פּלייצע, אָדער אַז מענטשן זאָגן זיי: ׳נו, קריך שוין אַרויס פֿון דײַן דעפּרעסיע!׳

„פֿייגיס פֿרײַנד, און איך — צווישן זיי, האָבן געקאָנט און געדאַרפֿט טאָן מער איר צו העלפֿן, אָבער מיר האָבן עס נישט געטאָן. מיר זענען געווען צו פֿאַרנומען, אָדער מיר האָבן נישט געוווּסט וואָס צו זאָגן, אָדער מיר האָבן מורא געהאַט — אַלץ פֿאַרשטענדלעכע תּירוצים, אָבער פֿון דעסטוועגן — בלויז תּירוצים. מיר דאַרפֿן אַלע טאָן מער.‟

זינט פֿייגיס טויט האָט די OTD־קהילה, צום ערשטן מאָל, טאַקע אויפֿגעשטעלט אַ ביקור־חולים-טאַבעלע, וווּ חבֿרה קענען פֿאַרשרײַבן די דאַטע און צײַט, ווען זיי וועלן באַזוכן אַ קראַנקן אין שפּיטאָל, צי ס׳איז צוליב גײַסטיקע צי צוליב מעדיצינישע סיבות. אַרי האָפֿט, אַז דאָס וועט העלפֿן די מענטשן, וואָס לײַדן פֿון דעפּרעסיע, פֿילן, אַז זיי זענען טאַקע אַ טייל פֿון אַ קהילה.

אַרי האָט פֿאַרענדיקט זײַנע באַמערקונגען מיט עטלעכע עצות פֿאַר די משפּחות און פֿרײַנד פֿון מענטשן, וואָס זענען אַראָפּ פֿון דרך: „קלינג אָן אַ פֿרײַנד אויב ער קלינגט אומעטיק; באַזוך אַ חבֿר, ווען ער ליגט אין שפּיטאָל. וואַרף נישט אַרויס דײַן קינד פֿון הויז בלויז ווײַל ער וויל נישט אויפֿשטיין צו שחרית, אָדער ווײַל זי וויל נישט גיין אין ׳בית־יעקבֿ׳. ווײַז אַרויס מער מיטגעפֿיל פֿאַר מענטשן מיט גײַסטיקער קראַנקייט אָדער דעפּרעסיע.‟

אינטערעסאַנט איז, אַז אין פֿעברואַר האָט פֿייגי, אין איינעם מיט איר מאַנשאַפֿט בײַ Appton, געשאַפֿן אַן „אַפּ‟ צו העלפֿן היימלאָזע האָמאָסעקסואַליסטן און לעזביאַנקעס, און אַרי האָט דערציילט, אַז זי האָט אויך געקלערט צו שאַפֿן אַן „אַפּ‟ צו באַזאָרגן געוועזענע חסידים מיט הילף פֿאַר זייערע באַדערפֿענישן: ווי צו געפֿינען אַ וווינונג; ווי זיך צו פֿאַרשרײַבן אויף רעגירונג־בענעפֿיטן, און אַפֿילו ווי צו געפֿינען נײַע פֿרײַנד. „נישט דווקא כּדי צו געפֿינען ליבע אָדער סעקס, נאָר סתּם פֿרײַנדשאַפֿט,‟ האָט אַרי געזאָגט.

אפֿשר האָט פֿייגי אין האַרצן דערפֿילט, אַז אַזאַ „אַפּ‟ וואָלט איר אויך צו־ניץ געקומען.