דאָס ייִנגעלע בײַם ים-ברעג

The Boy on the Beach

גראַפֿיטי פֿון דעם אומגעקומענעם סירישן ייִנגעלע (רעכטס) און די ייִדישע קינדער פֿון דער שיף „סיינט לויִס‟
Getty Images
גראַפֿיטי פֿון דעם אומגעקומענעם סירישן ייִנגעלע (רעכטס) און די ייִדישע קינדער פֿון דער שיף „סיינט לויִס‟

פֿון דזשאָרדין קוציק

Published September 09, 2015, issue of October 02, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

מיר ייִדן קענען ניט אויסמײַדן, אַז די סיטואַציע אויפֿן ים און אַפֿילו נאָך מער אין די באַן־סטאַנציעס אין אונגערן און טשעכיע, זאָל אונדז ניט דערמאָנען אינעם גורל פֿון די טויזנטער ייִדן, וואָס האָבן פּרובירט צו פֿאַרלאָזן אייראָפּע ערבֿ דער צווייטער וועלט־מלחמה. כאָטש די שיפֿן, ווי „סיינט לויִס‟, זענען געווען אַ סך מער פֿאַרזיכערט ווי די קלייניקע שיפֿלעך און טראַווטעס, אין וועלכע עס פֿאָרן די הײַנטיקע פּליטים, האָט מען די ייִדן, אַזוי ווי די הײַנטיקע פּליטים, אויך אין ס׳רובֿ ערטער ניט אַרײַנגעלאָזט און זיי אָפֿט צוריקגעשיקט פֿון וואַנען זיי זענען געקומען. ווי מאַראַם שטערן, די הויפּט־פֿאַרוואַלטערין פֿאַר דיפּלאָמאַטיע בײַם „ייִדישן וועלט־קאָנגרעס‟ האָט פֿאַראַכטאָגן דערמאָנט אין אַ לײט־אַרטיקל וועגן די סירישע פּליטים אין דער „יוּדישע אַלגעמײַנע‟ האָט נאָר איין לאַנד אויף דער „עוויאַן־קאָנפֿערענץ‟ גלײַך פֿאַר דער צווייטער וועלט־מלחמה, די דאָמיניקאַנער רעפּובליק, געזאָגט, אַז זי איז גרייט אָנצונעמען מער ייִדישע פּליטים. אַלע אַנדערע לענדער, די פֿאַראייניקטע שטאַטן און קאַנאַדע בתוכם, האָבן די דרינגנדיקע געבעטן פֿון די דײַטשישע ייִדן איגנאָרירט.

ביז מיט אַ וואָך צוריק האָבן ס׳רובֿ לענדער אויך איגנאָרירט דעם ביטערן גורל פֿון די סירישע פּליטים. ס׳איז אָבער שווער צו איגנאָרירן אַזאַ גרויליק בילד ווי די פֿאָטאָגראַפֿיע, וואָס האָט אויפֿגעטרייסלט די וועלט. און עס קען זײַן, אַז אַ סך מער מענטשן וועלן זײַן באַוווּסטזיניק וועגן דעם ענין צוליב דעם טויט פֿון אַלאַן קורדי. אַזוי האָפֿט זײַן פֿאָטער, אַבדולאַ, וועלכער האָט איבערגעגעבן בעת אַן אינטערוויו, אַז „מיר ווילן צוציִען דעם אויפֿמערק פֿון דער וועלט צו אונדז, כּדי מע זאָל העלפֿן אויסצומײַדן אַזאַ טראַגעדיע אויף ווײַטער. הלוואי זאָל דאָס זײַן דאָס לעצטע מאָל‟.

עס וועט, אָבער, ניט זײַן דאָס לעצטע מאָל. די טרויעריקע געשיכטע פֿון די ייִדישע פּליטים פֿאַרן חורבן און דעם ביטערן גורל פֿון די פּליטים אין די באַלקאַנען און רוואַנדע אין די 1990ער יאָרן, און אין סודאַן אין די לעצטע 15 יאָר לערנט אונדז, אַז די מענטשהייט וועט ווידער ניט טאָן גענוג, צו ראַטעווען די באַדראָטע פּליטים. מע וועט יאָ זיך שלאָגן על־חטא וועגן א פּאָר זעלטענע פֿאַלן, ווי דער איצטיקער טויט פֿון אַלאַן קורדי. מע וועט, אָבער, ווידער נאָר באַווײנען אַזעלכע טראַגעדיעס פֿון יחידים, וועגן וועלכע מע הערט, און פֿאַרמאַכן די אויגן אויף מיליאָנען אומגליקלעכע פֿון דער קאַטעגאָירע — „סטאַטיסטיק‟.