אַ ייִדיש־קאַמפּאַניע אין דער שטאָט ברעסלע

Promoting Yiddish in the City of Wroclaw

אַ טייל פֿון ד״ר ליסעקס ייִדיש־סטודענטן, בעת אַ לעקציע אין דער רעמאָנטירטער „שיל פֿונעם ווײַסן בושל‟. צווישן זיי: ראַדאָסואַוו מײַעווסקי־שלאָנזאַק (רעכטס); און אַדאַם רײַשיבאַ (לינקס)
אַ טייל פֿון ד״ר ליסעקס ייִדיש־סטודענטן, בעת אַ לעקציע אין דער רעמאָנטירטער „שיל פֿונעם ווײַסן בושל‟. צווישן זיי: ראַדאָסואַוו מײַעווסקי־שלאָנזאַק (רעכטס); און אַדאַם רײַשיבאַ (לינקס)

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published October 25, 2015, issue of November 13, 2015.

אין דער פּוילישער שטאָט ברעסלע (דער ייִדישער נאָמען פֿונעם אַמאָליקן ברעסלאַו און הײַנטיקן ווראָצלאַוו) קען מען הײַנט נעמען אַ ייִדיש־קלאַס; באַזוכן אַ ביבליאָטעק פֿון ייִדישע ביכער; זען אַ פּרטימדיקע אויסשטעלונג וועגן פֿרויען, וואָס האָבן געשריבן און געשפּילט טעאַטער אויף ייִדיש; הערן לעקציעס פֿון אויסלענדישע ייִדיש־עקספּערטן און ייִדיש־אַקטיוויסטן, און זיך צוהערן צו דער פֿרויען־תּפֿילה, „גאָט פֿון אַבֿרהם‟.

דאָס איז אַלץ אַ טייל פֿונעם פּראָיעקט, „ייִדיש פֿאַר אַלעמען‟, וואָס האָט במשך פֿון די פֿאַרגאַנגענע 1/2־2 יאָר זיך באַמיט צו פֿאַרשפּרייטן אינפֿאָרמאַציע וועגן דער ייִדישער שפּראַך און קולטור אין פּוילן און נאָרוועגיע. בענטע קאַהאַן, אַ נאָרוועגיש־געבוירענע זינגערין און אַקטריסע, און דער כּוח הינטערן פּראָיעקט, האָט געזאָגט, אַז די אויסשטעלונג וועגן פֿרויען אין דער ייִדישער קולטור, האָט צוגעצויגן אַ סך באַזוכער, וואָס האָבן גאָר נישט געוווּסט ווי טיף־אײַנגעוואָרצלט איז די ייִדישע קולטור געווען אין פּוילן פֿאַרן חורבן. די צוויי־יאָריקע ייִדיש־קלאַסן, אָנגעפֿירט פֿון דער פּראָפֿעסאָרין יאָהאַנאַ ליסעק, פֿונעם ווראָצלאַווער אוניווערסיטעט, באַשטייט פֿון כּמעט 30 סטודענטן. 

די אויסשטעלונג געפֿינט זיך אין דער פֿריש־רעמאָנטירטער „שיל פֿונעם ווײַסן בושל‟, אַ גרויסע סינאַגאָגע, געבויט אינעם 19טן יאָרהונדערט, וואָס דינט הײַנט ווי דער רעליגיעזער און קולטורעלער צענטער פֿון דער ברעסלער ייִדישער קהילה. די שיל באַטייליקט זיך אויך אין וווילטעטיקער אַרבעט. יעדן פֿרײַטיק־צו־נאַכטס, למשל, נאָכן דאַווענען, סערווירט די שיל־קיך אַ געשמאַקע, הייסע וועטשערע, צוגעגרייט פֿון אַ גרופּע עלטערע פּוילישע פֿרויען, אונטערן אויפֿזיכט פֿון אַ משגיח. דאָס גאַנצע עסן, וואָס בלײַבט איבער, ברענגט מען צו די היימען פֿון די אָרטיקע עלטערע ייִדן.

אַ טאָוול לזכּרון די ייִדישע רעזשיסאָרן, יעקבֿ און ליאַ ראָטבוים, בײַם שוועל פֿונעם ייִדישן קהילה־בנין, וואָס געפֿינט זיך בשכנות מיט דער גרויסער שיל
אַ טאָוול לזכּרון די ייִדישע רעזשיסאָרן, יעקבֿ און ליאַ ראָטבוים, בײַם שוועל פֿונעם ייִדישן קהילה־בנין, וואָס געפֿינט זיך בשכנות מיט דער גרויסער שיל

דער ייִדיש־פּראָיעקט, וואָס קומט צו זײַן שלוס דעם קומעדיקן דעצעמבער, איז סובסידירט געוואָרן דורך דער אייראָפּעיִשער עקאָנאָמישער אָרגאַניזאַציע EEA (וואָס נעמט אַרײַן נאָרוועגיע, ליכטענשטיין און איסלאַנד), און דער פּוילישער רעגירונג. די אויסשטעלונג וועגן דער פֿרוי אין דער ייִדישער קולטור איז אויף אַ הויכן קינסטלערישן און טעכנאָלאָגישן ניוואָ, און איז אַ באַווײַז, וואָס מע קען אויפֿטאָן פֿאַר ייִדיש, ווען עס איז דאָ ווער עס זאָל עס פֿינאַנצירן.

פּונקט ווי מע זעט הײַנט אין אַנדערע שטעט אין מיזרח־אייראָפּע, בפֿרט אין וואַרשע, זענען ס׳רובֿ פֿון די סטודענטן פֿון ייִדיש און ייִדישע שטודיעס נישט קיין ייִדן. אַ טייל נעמען זיך צו דעם נאָכן דערוויסן זיך, אַז זיי האָבן אַ ייִדישן קרובֿ, און אַנדערע — ווײַל זיי באַטראַכטן די ייִדישע קולטור ווי אַ וויכטיקן טייל פֿון דער אַלגעמיינער מיזרח־אייראָפּעיִשער אידענטיטעט.

אַגאַ אַלוויצקאַ-שעפּאַרד, אַן 28־יאָריקע דאָקטאָראַנטקע פֿון ייִדישער ליטעראַטור אינעם ווראָצלאַווער אוניווערסיטעט, איז אַ מוסטער פֿונעם נײַעם דור סטודענטן אין פּוילן, וואָס האָבן אַ טיפֿן אינטערעס צום ייִדישן פֿאָלק און קולטור. די טעמע פֿון איר דיסערטאַציע, למשל, איז די ראָלע פֿון דער פֿרוי אין דער חסידישער וועלט אין פּוילן פֿון 1880 ביז 1944. בײַ אגאַן איז די פֿאַרבינדונג אָבער נישט בלויז אַן אַקאַדעמישע, נאָר ממש אַ לעבנסאַרבעט. זי קען פֿליסיק ייִדיש און האָט ליב צו רעדן ייִדיש; זי האָט פֿאַרבראַכט אַ יאָר אינעם ייִדישן ביכער־צענטער אין אַמהערסט, וווּ זי האָט אַראַנזשירט דאָס איבערשיקן 3,000 ביכער צו 14 ערטער איבער פּוילן, אַרײַנגערעכנט דעם ווראָצלאַווער אוניווערסיטעט, וואָס האָט באַקומען אַ טויזנט פֿון זיי.