ווער איז דער ייִדישער שׂר־היער?

Who is the Jewish Forest King?

דער וואַלד־קיניג פֿון געטעס ליד אויפֿן בילד פֿון מאָריץ פֿאָן שווינד (רעכטס) און אליהו הנבֿיא, ווי דער פֿראַנצויזישער מאָלער לויִ ערסאַן האָט אים פֿאָרגעשטעלט — צוויי היפּוכדיקע באַדײַטן פֿונעם לשון־קודשדיקן אויסדרוק „שׂר־היער‟.
דער וואַלד־קיניג פֿון געטעס ליד אויפֿן בילד פֿון מאָריץ פֿאָן שווינד (רעכטס) און אליהו הנבֿיא, ווי דער פֿראַנצויזישער מאָלער לויִ ערסאַן האָט אים פֿאָרגעשטעלט — צוויי היפּוכדיקע באַדײַטן פֿונעם לשון־קודשדיקן אויסדרוק „שׂר־היער‟.

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published January 28, 2016, issue of February 19, 2016.

(די 2 טע זײַט פֿון 4)

איינער פֿון די וויכטיקסטע קוואַלן פֿון חמישה־עשׂרדיקע מינהגים איז דער באַקאַנטער קבלה־ספֿר „חמדת־ימים‟, וווּ עס ווערט פּרטימדיק באַשריבן דער ספּעציעלער סדר, וועלכן מע הייבט אָן מיטן רויטן ווײַן און פֿאַרענדיקט מיטן ווײַסן, וואָס סימבאָליזירט די ליכטיקייט פֿונעם געטלעכן עולם־האצילות. דאָס דאָזיקע פֿינף־בענדיקע ווערק גופֿא שטעלט מיט זיך פֿאָר אַ רעטעניש. די ערשטע אויסגאַבע פֿון „חמדת־ימים‟ איז אַרויס אין איזמיר, אינעם יאָר 1731, דורך הרבֿ ישׂראל־יעקבֿ אַלגאַזי. לויט אַלע סימנים, איז דער אַנאָנימער מחבר געווען אַ מעסיקער שבתי־צבֿיניק; אינעם טעקסט געפֿינט זיך אַ רמז אויף נתן העזתי, דער וויכטיקסטער טעאָרעטיקער פֿון שבתי־צבֿיס משיחישער באַוועגונג; ס׳רובֿ פֿאָרשער גלייבן אָבער נישט, אַז ער אַליין האָט עס אָנגעשריבן.

ס׳זעט אויס, אַז „חמדת־ימים‟ שטעלט מיט זיך פֿאָר אַ זאַמלונג פֿון עלטערע קבלה־מאַטעריאַלן, דערפֿאַר איז עס אָנגענומען געוואָרן אין אַ סך פֿרומע קרײַזן ווי אַ הייליקער כּשרער ספֿר. מע דערציילט אויך, אַז אַ געוויסער מקובל האָט מתקן געווען די נשמה פֿונעם מחבר; אַזוי אַרום איז זײַן ווערק אויסגערייניקט געוואָרן פֿונעם סכּנותדיקן שבתי־צבֿינישן גײַסט.

אינעם יאָר 1762 איז אויפֿן סמך פֿון „חמדת־ימים‟ אַרויס אין ווענעדיק אַ באַזונדערער קונטרס, מיטן נאָמען „פּרי עץ הדר‟, וועלכער שטעלט מיט זיך פֿאָר אַ מין „הגדה‟, וואָס מע לייענט מיט ספּעציעלע קבלהדיקע כּוונות. בײַ אַן עכטן חמישה־עשׂרדיקן טיש פֿאַרזוכט מען 30 פֿאַרשיידענע מינים פֿרוכטן אין אַ ספּעציעלער אָרדענונג. אויב מע פֿאָלגט אַלע פּרטים פֿון דער דאָזיקער טראַדיציע, קאָן עס אויסזען אַפֿילו שענער און לענגער, ווי דער פּסחדיקער סדר.

די עיקר־כּוונה פֿון דער דאָזיקער קאָפּליצירטער און שיינער עבֿודה באַשטייט אין דעם, וואָס דער מענטש מוז שטרעבן זיך צו באַפֿרײַען פֿונעם חטא, וועלכן אָדם און חוה זענען באַגאַנגען, ווען זיי האָבן פֿאַרזוכט די פֿאַרבאָטענע פּרי פֿונעם עץ־הדעת, און טועם צו זײַן פֿונעם עץ־חיים, דעם גן־עדנדיקן בוים פֿונעם אייביקן לעבן. כּדי דאָס צו דערגרייכן, באַגלייט מען דעם סדר מיטן לייענען פֿאַרשיידענע אויסצוגן פֿונעם „זוהר‟, וווּ די ביימער דינען ווי טיפֿע סימבאָלן פֿון פֿאַרשיידענע קאָסמישע און רוחניותדיקע מדרגות.