דער מוזיקאַלישער מלבוש פֿון ייִדישער פּאָעזיע

The Musical Garment of Yiddish Poetry

עלאַ מילך־שעריף (רעכטס), בײלע שעכטער־גאָטעסמאַן און דער אָרקעסטער „סימפֿאָניעט‟־רעננה
עלאַ מילך־שעריף (רעכטס), בײלע שעכטער־גאָטעסמאַן און דער אָרקעסטער „סימפֿאָניעט‟־רעננה

פֿון מיכאל פֿעלזענבאַום

Published February 11, 2016, issue of March 04, 2016.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

און דאָ, פּלוצעם, באַקום איך אַנומלטן אַן אײַנלאַדונג אױף אַ פּרעמיערע פֿון אַ נײַ מוזיקאַליש װערק „האַלבטענער‟, אַ ציקל לידער פֿאַר אַ װאָקאַליסטין און אַ סימפֿאָנישן אָרקעסטער, אָנגעשריבן אױף בײלע שעכטער־גאָטעסמאַן פֿיר לידער, מיט אַ מוזיקאַלישן פּראָלאָג און אַן עפּילאָג. די געשיכטע פֿון שאַפֿן דאָס װערק איז זײער אַ פּשוטע און אין דער זעלבער צײַט אַן אױסערגעװײנטלעכע. די ישׂראלדיקע קאָמפּאָזיטאָרין עלאַ מיל־שעריף האָט זיך באַקענט מיט בײלע שעכטער־גאָטעסמאַן דורך ד״ר דוד מילך, אַ באַקאַנטער פֿאָרזיצער פֿונעם „ד״ר דוד מילך־פֿאָנד‟ אין אַמעריקע, װעלכער איז באַשעפֿטיקט מיטן „תּיקון־העולם‟ מיט דער הילף פֿון קונסט. נאָך דעם װי עלאַ מיך־שעריף האָט זיך באַקענט מיט בײלען און מיט אירע לידער (אין איבערזעצונג אױף ענגליש) האָט זי תּיכּף באַשלאָסן אָנצושרײַבן אַ מוזיקאַליש װערק, באַזירט אױף בײלעס ייִדישע לידער. עלאַ מילך־שעריף דערצײלט: „כ׳האָב אַ טראַכט געטאָן, אַז ס׳איז טאַקע אַן אינטערעסאַנטער געדאַנק. דװקא איך, װאָס מײַן גאַנץ לעבן האָב איך זיך דערװײַטערט פֿון דער־אָ שפּראַך (ייִדיש) און פֿון די באַװוּסטע ייִדישע לידער, װי אַן אַנטיטעזע צו אַ שטוב, װוּ מ’האָט גערעדט ייִדיש און פּױליש, און אָט, בין איך געקומען צו ייִדיש אױף אַן אַנדערן אופֿן, דורך מײַן מוזיק.‟

איבערדערצײלן די מוזיק מיט װערטער איז דאָך אַ נאַרישע זאַך, ס׳איז פּשוט אוממעגלעך. איך בין געװען אַ ביסל באַקאַנט מיט בײלע שעכטער־גאָטעסמאַנס פּאָעזיע, אָבער דאָס קורצע ליד „האַלבטענער‟ האָט מיך ממש באַװוּנדערט מיט זײַן פּאָסט־אינזיכיסטישן קלאַנג און געדאַנק, מיט זײַן פּאָעטישער פֿרישקײט, מיט אַן אומפֿאַרשטענדלעכער פֿעיִקײט צו שאַפֿן אַ װעלט מיט דער הילף פֿון אַ נײַ־געבױרן װאָרט.

נישטאָ מער קײן אָרט פֿאַר חלומות
דער טאָג רײַסט אױף
מיט בלענדיקן געדראַנג
אַלע װינקלען
װאָס שאָטענען
נאָך בענקשאַפֿט.

… אַן אומגעריכטע געשעעניש אין דעם ייִדישן קולטור־לעבן, אַן אומגעריכט מוזיקאַליש װערק, געשאַפֿן פֿון צװײ פֿרױען, פֿון צװײ פֿאַרשײדענע װעלטן. אַ ייִדישע נשמה איז תּמיד אַ רעטעניש, און גײ װײס, אין װעלכע אירע װײַטע װיקלען ליגן די קלאַנגען פֿון מאַמע־לשון און „שאָטענען נאָך בענקשאַפֿט‟.