האָט מען פֿאַרגעסן אין די ישׂראלדיקע פֿרויען?

Do the Opinions of Israeli Women Count?

פֿון רעכטס: עדינה בר־שלום און רחלי איבענבוים
פֿון רעכטס: עדינה בר־שלום און רחלי איבענבוים

פֿון שבֿע כּהן

Published February 17, 2016, issue of March 04, 2016.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

די הויפּט־פּראָבלעם איז, וואָס די „פֿרויען פֿונעם כּותל‟, ווי אַלע אַנדערע איניציאַטיוון צו פֿאַרשפּרייטן ליבעראַלע ייִדישקייט אין ישׂראל, באַציִען זיך צו די ישׂראלים אויף אַן אופֿן, וואָס דערמאָנט אַ שלעכטע פּאַראָדיע פֿון די ענגלישע מיסיאָנערן אין די אַפֿריקאַנער דזשונגלען. די ראַבינערינס פֿון דער רעפֿאָרמישער און קאָנסערוואַטיווער באַוועגונג האַלטן, אַז די וועלטלעכע ישׂראלים וואָלטן גלײַך געהערט צו זייערע באַוועגונגען, אויב זיי וואָלטן געקענט קריגן געלט פֿונעם רבנות; אָבער ס׳איז פּשוט נישט אמת. די ראָלע פֿון אַזעלכע באַוועגונגען ווערט אָפּגעשפּילט אין ישׂראל צווישן דער אַלגעמיינער געזעלשאַפֿט. אַ פֿרײַער ייִד רעדט דאָ העברעיִש אין דער היים, לערנט וועגן די יום־טובֿים, תּנ״ך און ייִדישער געשיכטע אין דער שול, עסט אַ סעודה ערבֿ־שבת מיט דער משפּחה, און פּראַוועט זײַן בר־מיצווה אין דער שיל פֿון זײַנע לאַנדסלײַט.

וואָס זשע לייגן פֿאָר די באַוועגונגען? ווען זיי פֿרעגן מיך וועגן בת־מיצוות, וואָלט איך געענטפֿערט, אַז כ׳האָב אַן עגאַליטאַרישע שיל נאָר 10 מינוט צו פֿוס פֿון אונדזער שטוב. אויך צו לערנען תּורה קען מען אין אַ וועלטלעכער סבֿיבֿה. די רעפֿאָרמישע באַוועגונג האָט אַ ביסל הצלחה מיט די וועלטלעכע אַשכּנזישע ייִדן, וואָס ווילן מאַכן אויף צו להכעיס די פֿרומע, אָבער דאָס איז דאָך אַ קליינע קהילה. די קאָנסערוואַטיווע באַוועגונג איז אַזוי אומזעעוודיק אין ישׂראל, אַז קוים וואָס מען זעט אָדער הערט העברעיִש אין איר קהילה־צענטער אין ירושלים. בײַ דער קליינער צאָל ישׂראלים, וואָס האָט עפּעס געהערט וועגן איר, האָט זי אַ שם פֿון אַן „אַמעריקאַנער זאַך‟.

איין וויכטיקער טריט וואָס די ייִדישע פֿעמיניסטן מוזן מאַכן, אויב זיי ווילן האָבן אַ השפּעה אין ישׂראל איז, אָנצוהייבן אַרבעטן מיט די ישׂראלדיקע רעליגיעזע פֿעמיניסטן. למשל, עדינה בר־שלום, די טאָכטער פֿון רבֿ עובֿדיה יוסף זצ״ל, איז אַ וויכטיק קול אין די פֿרומע קרײַזן, ווען עס קומט צו רעפּרעזענטירן די פֿרויען, אָננעמען האָמאָסעקסואַליסטן, וועלטלעכע בילדונג און די באַציִונג פֿון דער געזעלשאַפֿט צו פֿרויען, וואָס פֿירן אַ נישט־טיפּיש לעבן; אָבער די אַנגלאָסאַקסן קענען אַפֿילו נישט איר נאָמען. צום בײַשפּיל, אַזאַ פֿרוי ווי רחלי איבענבוים, אַ חסידישע אַקטיוויסטקע און פּאָליטיקערין, קלינגט אַזוי מאָדנע בײַ די אַמעריקאַנער ייִדן, אַז דער ענגלישער „פֿאָרווערטס‟ איז מסכּים געווען צו פּובליקירן אַן אינטערוויו, וווּ מען האָט איגנאָרירט אין גאַנצן אירע דערגרייכונגען, אָבער נישט פֿאַרגעסן צו פֿרעגן זי וועגן דער ערשטער נאַכט מיטן מאַן…