צי מאַכן חסידים אַמאָל חוזק פֿונעם רבין?

Do Hasidim Ever Poke Fun at the Rebbe?

דער סקווערער רבי, דוד טווערסקי
wikipedia.org
דער סקווערער רבי, דוד טווערסקי

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published March 24, 2016, issue of April 15, 2016.

די חסידים פֿון אַלע שיטות ווײַזן תּמיד אַרויס דעם העכסטן דרך־ארץ פֿאַר זייערע רביס. אין נײַ־סקווער, למשל, דאַוונט דער סקווערער רבי אין אַ באַזונדערן צימער ווי די אַנדערע מתפּללים.

וואָס איז אָבער וועגן פּורים — אַ יום־טובֿ, ווען ס׳איז אַ מיצווה זיך אָנצושיכּורן? ווען מע פֿאַרשטעלט זיך אין די אויסטערלישסטע קאָסטיומען? מעג מען דעמאָלט יאָ גוטמוטיק אַרײַנזאָגן די רביס?

„פֿון מאָל צו צאָל האָט זיך אַרײַנגעכאַפּט אַ וויץ אָדער צוויי פֿון די אייגענע עסקנים אָדער שוויצערס, און מ׳האָט געמאַכט חוזק פֿון די אַנדערע רביס און זייערע חסידים, אָבער כּמעט קיינמאָל נישט פֿון די אייגענע,‟ האָט הרבֿ ישׂשׂכר כּץ, אַ מאָדערן־אָרטאָדאָקסישער רבֿ, וואָס שטאַמט פֿון אַ סאַטמערער משפּחה, געזאָגט דעם „פֿאָרווערטס‟.

אַ סאַטמערער חסיד פֿון וויליאַמסבורג האָט דערציילט, אַז ער געדענקט יאָ, בעת אַ חתונה מיט 11 יאָר צוריק, וווּ דער בדחן, שפּילעוודיק באַקאַנט ווי דער כאַצאַצקער רבי, האָט חוזק געמאַכט פֿון די רביס, און טאַקע גלײַך פֿאַר זייערע אויגן.

„ס׳איז געווען בשעתן מיצווה־טאַנץ. דער כאַצאַצקער רבי האָט זיך אַוועקגעשטעלט פֿאַרן רבינס טיש, וווּ עס זענען געזעסן נישט איינער, נאָר עטלעכע רביס, און האָט אויסגעשפּילט פֿאַר זיי אַזאַ דיאַלאָג:

„וואָס מיינט איר שמועסן די רביס ווען זיי שושקען זיך דורך בסוד שׂיח אויפֿן אויבנאָן?‟ איין רבי בייגט זיך איבער צום אַנדערן, ער פֿאַרמאַכט די אויגן אין אַ פֿאַרדבֿקהטער מינע און זאָגט: „דער קאַדילאַק מײַנער איז אַ כּלי מפֿואר…‟

די רביס האָבן זיך בכלל נישט באַליידיקט פֿונעם וויץ. „זיי האָבן שטאַרק געלאַכט,‟ האָט דער חסיד געזאָגט.

חני געטער, וואָס שטאַמט פֿון די ניקלסבורגער חסידים, זאָגט, אַז זי געדענקט בכלל נישט, אַז עמעצער זאָל חוזק מאַכן פֿונעם רבין, בפֿרט אַז בײַ די ניקלסבורגער איז פּורים דווקא אַן ערנסטער יום־טובֿ, וווּ די מענער זיצן אַ גאַנצע נאַכט אין אַ געהעכערטער גײַסטיקער שטימונג — גאָר אַנדערש פֿונעם שפּילעוודיקן געמיט בײַ ס׳רובֿ חסידים פּורים.

„אַ מאָל, ווען מ׳איז פּורים געווען אַ ביסל שיכּור, האָט עמעצער זיך געמאַכט ווי ער איז דער רבי, אויפֿגעהויבן די הענט צום אייבערשטן, אָדער געטאַנצט ווי דער רבי.‟ דאָס האָט מען אָבער געטאָן גיכער ווי אַ לויב צום רבין; נישט, חלילה, ווי אַ קריטיק, האָט זי צוגעגעבן.

דאָס קריטיקירן אַ רבי, בפֿרט אין „אַ געוויינטלעכן מיטוואָך‟, איז אָבער אין גאַנצן אַן אַנדער ענין. אין 2008, למשל, נאָך דעם ווי עמעצער האָט אַרויסגעלאָזט אויף „יו־טוב‟ אַ ווידעאָ פֿונעם ליד, „איך וויל זײַן אַ רבי‟:

איז עס געוואָרן אַ גרויסער שלאַגער, אָבער ס׳האָט אויך אַרויסגערופֿן אַ סך פּראָטעסטן. דאָס ליד, געשאַפֿן און געזונגען פֿונעם באַקאַנטן מוזיקער שאולי גראָסמאַן, קריטיקירט אָפֿנהאַרציק געוויסע רביס, וואָס לעבן אַ לוקסוסדיקן לעבן־שטייגער, שיִער נישט ווי אַן אַמעריקאַנער ראָק־סטאַר. דאָס ליד איז טאַקע אַ פּאַראָדיע פֿונעם פּאָפּולערן ראָק־ליד Rockstar, פֿון דער קאַנאַדער ראָק־גרופּע „ניקלבאַק‟.

גראָסמאַן, וואָס האָט זינט דעמאָלט פֿאַרלאָזט די חסידישע קהילה, האָט געזאָגט דעם „פֿאָרווערטס‟, אַז אויף אַן אמתן האָט ער קיין מאָל נישט געהאַט בדעה צו שטעלן דאָס ליד אויף „יו־טוב‟. „דאָס האָב איך אָנגעשריבן פֿאַר זיך און מײַנע חבֿרים, סתּם אַזוי,‟ האָט ער געזאָגט. „איך ווייס בכלל נישט ווער ס׳האָט געמאַכט דעם ווידעאָ.‟

נישט געקוקט אויף דער קאָנטראָווערסיע, וואָס דער ווידעאָ האָט אַרויסגערופֿן, זאָגט גראָסמאַן, אַז אַ סך חסידישע זינגער ווײַזן אים אַרויס שטיצע. עד־היום בעטן זיי אים ווײַטער שרײַבן לידער און שפּילן מיט זיי אויף חתונות.