פּרשת חוקת, תּשע״ו

Weekly Torah Portion: Chukas, 5776

Yehuda Blum

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published July 14, 2016, issue of July 27, 2016.

אונדזער הײַנטיקע סדרה הייבט זיך אָן מיט אַ באַשרײַבונג פֿון גאָר אַ ספּעציפֿישער פּראָצעדור, וועלכע האָט אַמאָל דערמעגלעכט אויסצורייניקן אַ ייִד פֿון דער גרויסער טומאה, וואָס קומט פֿונעם קאָנטאַקט מיט אַ טויטן מענטשלעכן גוף.

אין פֿאַרגלײַך מיט די אַנדערע מינים טומאה, האָט אַפֿילו אַן אומדירעקטער קאָנטאַקט מיט אַ מת געפֿאָדערט אַ קאָמפּליצירטן טהרה־פּראָצעס, וואָס האָט צו טאָן מיטן אַש פֿון פּרה־אַדומה — אַ ספּעציעלע זעלטענע קו, וועלכע האָט קיינמאָל נישט געטראָגן קיין יאָך, און האָט בלויז ריין־רויטע האָר. מע האָט זי געדאַרפֿט שעכטן און פֿאַרברענען מחוץ דעם הר־הבית, צוזאַמען מיט אַ שטיקל צעדער־האָלץ, העל־רויטער וואָל און אזובֿ, אַ געוויסער מין פֿלאַנץ.

דאָס אַש האָט מען אויסגעמישט אויף אַ ספּעציעלן אופֿן מיטן ריינעם קוואַל־וואַסער. ווי אַ רעזולטאַט, ווערט דער כּהן, וועלכער האָט באַשפּריצט דעם מענטש מיטן מי־חטאת, כּדי אים אויסצורייניקן פֿון דער טומאת־מת, אַליין טמא אינעם פּראָצעס.

די מיצווה פֿון פּרה־אדומה איז באַקאַנט ווי אַ קלאַסישער בײַשפּיל פֿון אַ „חוק‟ — אַ באַפֿעל פֿונעם באַשעפֿער, וואָס קלינגט אומראַציאָנעל און וואָס אַ מענטשלעכער שׂכל איז נישט מסוגל צו פֿאַרשטיין. צוליב דעם, טראָגט אונדזער סדרה דעם נאָמען „חוקת‟. דער באַשעפֿער זאָגט משה רבינו, אַז דאָס באַפֿרײַען זיך פֿון דער טומאת־מת פֿאָדערט אַן אומגעוויינטלעכע פּראָצעדור, וואָס על־פּי שׂכל קען אַפֿילו משה אַליין זי נישט באַגרײַפֿן.

נישט געקוקט אויף דעם, באַטראַכטן אומצאָליקע מפֿרשים אויף פֿאַרשיידענע אופֿנים דעם אינערלעכן באַדײַט פֿון דער דאָזיקער אומגעוויינטלעכער מיצווה. דער עיקר־פּאַראַדאָקס באַשטייט אין דעם, וואָס דאָס זעלבע געמיש, וואָס רייניקט דעם מענטש אויס פֿון דער טומאה, איז מטמא דעם כּהן. רבי נחמן בראַצלעווער דערקלערט, אַז מע לייענט „פּרשת־פּרה‟ — דעם פֿראַגמענט פֿון דער הײַנטיקער פּרשה, וווּ עס גייט אַ רייד וועגן דער רויטער קו — דווקא נאָך פּורים, כּדי דער בייזער „פּור‟, דער טויטלעכער גזר־דין פֿון המן־הרשע, זאָל איבערגעקערט ווערן פֿון ס׳נײַ אינעם טהרה־כּוח פֿון „פּרה‟.

פּורים איז אַן אַנדער בײַשפּיל פֿון אַ פּאַראַדאָקסאַלן יום־טובֿ, ווען געוויסע מעשׂים, וואָס אין אַנדערע טעג זעען אויס צווייפֿלהאַפֿטיק, ווערן פֿאַרוואַנדלט אין אַ מיצווה און אַ קוואַל פֿון קדושה. די חסידישע צדיקים באַטאָנען, אַז די פּורימדיקע שיכּורע שׂימחה איז גרעסער, ווי דאָס יום־כּיפּורדיקע פֿאַסטן.

על־פּי חסידות, פֿאַרמאָגט אַן עכטער צדיק די זעלבע פּאַראַדאָקסאַלע מידה, ווי דאָס אַש פֿון דער פּרה אדומה. הגם די תּורה פֿונעם צדיק איז מסוגל אויסצורייניקן פֿונעם גײַסטיקן שמוץ, קאָן זי אויך „אָפּבריִען‟ און מטמא זײַן געוויסע מענטשן. די תּורה אַליין אַנטהאַלט אַזאַ אייגנשאַפֿט. די זעלבע מיצוות, וואָס דינען פֿאַר אַן אָרנטלעכן מענטש ווי אַ לעבעדיקער קוואַל פֿון שלימות, קאָנען זיך פֿאַרוואַנדלען, חלילה, אין אַן אמתן סם־המוות. למשל, אַ פֿאַרקרומטער מענטש קאָן אויסנוצן געוויסע פּערזענלעכע מעשׂים־טובֿים ווי אַ תּירוץ זיך אויפֿצופֿירן ווי אַ בעל־גאווה און פֿאַרזען די אַנדערע, וויכטיקערע מיצוות.