לידער פֿון צאָרן

Songs of Rage

אַ סצענע פֿון „טעג פֿון צאָרן”
Michael Bonasio
אַ סצענע פֿון „טעג פֿון צאָרן”

פֿון עדי מהלאל

Published December 23, 2016, issue of December 28, 2016.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

צי האַלטסטו קונסט פֿאַר אַ מעדיום פֿאַר סאָציאַלער ענדערונג? בפֿרט מוזיקאַלישע פּיעסעס?

יאָ, זיכער. די קונסט רופֿט אַרויס מיטגעפֿיל, וואָס העלפֿט מענטשן אָננעמען אַ נײַעם קוקווינקל פֿון זיך און פֿון דער וועלט. דער מוזיקאַלישער טעאַטער קען ספּעציעל ברענגען אַן עמאָציאָנעלן כּוח צו פּאָליטישע אידעעס דורך די לידער און מוזיק, באַוועגנדיק מענטשן צו ווערן טעטיק, אָדער כאָטש זיך צו פֿאַרטיפֿן אין דער טעמע. כ׳מיין אַז דער מוזיקאַלישער טעאַטער איז געווען ספּעציעל עפֿעקטיוו בײַם באַקענען מענטשן מיט דער „איידס‟־קראַנקייט און LGBT־רעכט, אָבער אין דער אמתן, געפֿינט זיך די פּאָליטיק אויף שריט־און־טריט אין טעאַטער בכלל, אַפֿילו בײַ אַ חנוועדיקער משפּחה־פּיעסע ווי The Sound of Music.

וואָס פֿאַר אַן אײַנדרוק מאַכן אויף דיר די הײַנטצײַטיקע באַוועגונגען, ווי „אָקופּירט וואָלסטריט!”, Black Lives Matter און בערני סאַנדערס?

איך מיט הײַיעאָיענג האָבן אָנגעהויבן צוזאַמענאַרבעטן נאָך איידער די באַוועגונגען האָבן עקזיסטירט, אָבער ווי נאָר זיי האָבן זיך געפֿורעמעט, האָבן זיי שטאַרק משפּיע געווען אויף אונדזער פּראָצעס. אונדזער געשיכטע איז געוואָרן אַלץ דרינגלעכער און מער רעלעוואַנט. נאָכן זען דעם דאָקומענטאַר צום ערשטן מאָל, און טראַכטן וועגן אָט דער געשיכטע ווי אַ מיוזיקל, האָב איך אין זינען געהאַט אַ היסטאָרישע פּיעסע. אָבער מיט דער צײַט איז עס געוואָרן מער און מער וועגן דעם הײַנט.

צי האָט דײַן ייִדישע אידענטיטעט געשפּילט אַ ראָלע אין שאַפֿן דאָס ווערק?

אין „היברו סקול” האָט מען אונדז געלערנט וועגן תּיקון עולם, וועגן דער וויכטיקייט פֿון פֿאַרריכטן די וועלט. אָט די אידעע, די ווערט, איז געבליבן בײַ מיר. מע האָט עס קיינמאָל נישט פֿאָרגעשטעלט ווי אַ ברירה, נאָר גיכער ווי אַן אַחריות, און איך האַלט אַז אַזוי גלייבן אויך די העלדן אין דער פּיעסע: אַז זיי טראָגן אַן אַחריות צו רעפּערירן די וועלט.

צי זעסטו אַ מעלה אין פּאָליטישן געוואַלד? צי זעסטו זיך אַליין ווי ראַדיקאַל־געשטימט פּאָליטיש?

מיט דער פּיעסע האָבן מיר אויסגעפֿאָרשט די פֿראַגע פֿון פּאָליטישן געוואַלד. ס׳איז אַ שווערע פֿראַגע ווײַל איך גלייב נישט אין דעם, אָבער איך פֿאַרשטיי אויכעט ווי מענטשן קענען גלייבן אַז ס׳איז נייטיק. איך קען מענטשן וואָס שטעלן זיך אַליין די דאָזיקע פֿראַגע אינעם הײַנטיקן פּאָליטישן קלימאַט. מיר דאַכט זיך, אַז די געשטאַלטן אין דער פּיעסע האָבן געלעבט אין אַ געזעלשאַפֿט פֿון געוואַלד, געוואָלט דאָס אָפּשטעלן, און געגלייבט אַז דאָס איז געווען דער איינציקער אופֿן. איך האַלט זיך נישט אַזוי ראַדיקאַל ווי זיי, אָבער איך פּראָביר אויף ווי ווײַט מעגלעך צו קעמפֿן פֿאַר די צוועקן, אין וועלכע איך גלייב.