קונסט און קולטור, מענטשן און געשעענישן, ישׂראל, מיטל־מיזרח, פּובליציסטיק

יונגע רוסישע ייִדן אין ישׂראל – וווּהין?

Young Russian Israelis – Where Are They Headed?

פֿון דניאל גלאַי

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

אָט איז אַ צווייט ליד, וווּ דער הויפּט סוביעקט איז אַלעקס ריפֿס ייִנגערער ברודער:

יעווגעני

ווען יעווגעני איז אין קינדערגאָרטן געקומען
האָט די זון געשײַנט.
געווען איז ער ייִנגער פון מיר,
אַ ווײַסינקער און געשמעקט
פֿון פּחד.
און געווען בין איך
ווער ס’האָט אים אויפֿגעקלערט,
מיט העברעיִשע אָפּגעזינדערטע ווערטער,
אַז זאָקן מיט סאַנדאַלן

ווי זאָגט מען, ס׳איז מיאוס.
סענדוויטש מיט הערינג
ווי זאָגט מען, ס׳שטינקט,
און רעדן זאל ער עבֿרית.
נישט רוסלאַנד דאָ!
ווען יעווגעני איז אין קינדערגאָרטן געקומען
בין איך גליקלעך געווען.

אויף דער פֿראַגע, וואָס מיינט בײַ איר די ייִדישע שפּראַך און קולטור, האָט זי געזאָגט: „די ייִדישע קולטור איז אינטערעסאַנט און רײַך, און מײַן משפּחה האָט אין איר טיפֿע וואָרצלען. פּונקט ווי די אַנדערע קולטורן און קהילות, דאַרפֿן זיי אין ישׂראל באַקומען דעם ריכטיקן אָרט, ווי אַ טייל פֿון דער אַלגעמיינער קולטור אין לאַנד.‟

פּונקט ווי דער דור האָט זײַנע אייגענע אַנטענעס כּדי אויפֿצוכאַפּן וואָס ס’קומט פֿאָר אין דער ישׂראל־געזעלשאַפט, איז ניט שווער פֿאָרויסצוזען, אַז זייער אַליין־באַוווּסטזײַן וועט וואַקסן פֿון יאָר צו יאָר. זיי זוכן אָנערקענונג און מ’קאָן זאָגן אַז די אַלגעמיינע געזעלשאַפֿט איז גרייט זיי אויפֿצונעמען „ווי זיי שטייען און גייען‟.

אין אַלגעמיין זאָגן זיך די יונגע רוסישע ישׂראלים אַרויס פּאָזיטיוו לטובֿת אַ ציל, איידער נעגאַטיוו קעגן עפּעס אָדער עמעצן. זיי שליסן זיך ניט אָן אין קיין פּראָטעסט־באַוועגונג, אָבער ברענגען יאָ מיט זיך אַ נײַעם גײַסט. ווי תּמיד האָט די געזעלשאַפֿט סימפּאַטיע צו יונגע לײַט, ווײַל זיי שטראַלן אַרויס מיט ענערגיע, פֿרישע כּוחות און האָפֿענונגען.

ווי אַזוי וועט זייער טעטיקייט אויסזען אין עטלעכע יאָר אַרום? צי וועט, למשל, אַלעקס ריף זיך אָנשליסן אין אַן עקזיסטירנדיקער פּאַרטיי, און קאַנדידירן אין די וואַלן? וועט „דור וחצי‟ בלײַבן גאַנץ ווי זי איז איצט, אָדער וועט זי זיך צעשפּאָלטן אין פֿאַרשיידענע ריכטונגען? שווער צו וויסן. ס׳איז אָבער קלאָר, אַז אין דעם מאָמענט זענען זיי אַן אויטענטישער און ספּאָנטאַנער אויסדרוק פֿון די ענדערונגען אין דער געזעלשאַפֿט און דריקן אויס אַ טיפֿע באַדערפֿעניש מ’זאָל רעספּעקטירן יעדן סעקטאָר און דעם בײַטראָג וואָס ער ברענגט פֿאַר אַלעמען.

„די אָפּשטאַמיקע פֿון ראַטן־פֿאַרבאַנד פֿאַרמאָגן אַ רײַכע געשיכטע און קולטור, וואָס אַ טייל איז פֿאַרבונדן מיט ייִדישקייט און אַן אַנדער טייל מיט וועלטלעכקייט און מיט דער קולטור פֿון די לענדער פון וואַנעט זיי זענען געקומען,‟ האָט אַלעקס באַטאָנט. „די־אָ קולטור, אין אירע אַלע אויסדרוקן, פּרוּוון מיר שטעלן אין צענטער פֿון קולטור־לעבן אין לאַנד — די קולטור פֿון די אָפּשטאַמיקע פֿון ראַטן־פֿאַרבאַנד.‟

אַלעקס ריף איז זייער פּראַקטיש און אַמביציעז, אינעם גוטן זינען פֿון וואָרט. אין די פּאָליטישע, געזעלשאַפֿטלעכע וואַקלענישן וואָס כאַראַקטעריזירן מדינת־ישׂראל איז ניט לײַכט אָפּצוהיטן אַן אייגענעם פּראָפֿיל. זייער אָפֿט פֿאַלט מען אַרײַן אונטערן דרוק פֿון פּאָליטישע פֿאַקטאָרן מיט זייערע אייגענע אינטערעסן. לאָמיר זען אין די קומענדיקע יאָרן צי איז דאָס געווען אַ ספּאָראַדישער פֿענאָמען אָדער צי עס רעדט זיך וועגן ענדערונגען, וועלכע וועלן לאָזן טיפֿע, פּאָזיטיווע שפּורן אין דער געזעלשאַפֿט.