טאָכטער לערנט זיך אַ סך וועגן דעם טאַטן דורך זײַנע לידער

Daughter Learns Much About Her Father Through His Poetry


פֿון דניאל גלאַי

Published February 19, 2017, issue of February 23, 2017.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

דער ערשטער טייל פֿון בוך, „היימלאַנד‟, באַהאַנדלט די ישׂראל־טעמאַטיק. כּמעט אַלע ייִדישע פּאָעטן אין ישׂראל, קאָן מען זאָגן, האָבן אין אַ געוויסער מאָס באַזונגען ס׳נײַע לאַנד, זײַנע פּייסאַזשן, קאַמפֿן און ניסימדיקער אויפֿקום.

אָט דאָ איז מײַן היים

ווען כ׳זע אין דער צײַטונג נאָך גלײַך פֿון באַגין,
די שמעונס און אוריס געפֿאַלן אין דינסט,
צעריסן דורך מינעס, קאַטיושעס, אַ הויז,
פֿון וועלכן געבליבן אַ דעכל איז בלויז —

פֿאַר איינציקן חטא נאָר, פֿאַר איינציק באַגער,
וואָס וואַנדערן כ׳וויל ניט פֿון נעסט מײַנעם מער,
נאָר כ׳וועל זיך ניט רירן — אָט דאָ בלײַב איך שטיין,
אָט דאָ איז מײַן לאַנד און אָט דאָ איז מײַן היים!

אַנדערע טיילן זענען מער ליריש און עס קומט אין זיי אָפֿט אַרויס קאַזימיראָווסקיס ביטערקייט צוליב זײַן ליבע־אַנטוישונג. עס זענען אָבער אויך פֿאַראַן לידער מיט לעבנס־פֿרייד און שטרעבונג צו פֿרײַהייט און גליק ווי, למשל, אין דעם פֿראַגמענט פֿונעם ליד „טאַנגאָ‟:

אין דופֿטיקער זאָנע,
אַ טאַנגאָ באַנאַנד,
אַ נײַע נשמה —
אין מיר האָט פֿאַרפֿלאַנצט.

אויף בערגל דעם שטילן,
מיט רויזן באַדעקט,
האָט ווידער אַ ווילן
צום לעבן געוועקט.

דער לעצטער טייל פֿון בוך אַנטהאַלט 17 משלים. דער דאָזיקער זשאַנער האָט אָפֿט מאָל צוגעצויגן פֿאַרשיידענע ייִדישע שרײַבער און שלמה קאַזימיראָווסקי האָט אין זײַנע משלים געקאָנט אויסדריקן מער מאָראַלישע און פֿילאָסאָפֿישע געדאַנקען, ווי מע קען בולט זען אין אָט דעם פֿראַגמענט פֿון „מחלוקת אין טאָפּ‟:

אַ ציבל, אַ בולבע און גרויפּן,
אַ פּעטרישקע, סעלערין קאָפּ,
צוויי מערן, מיט אַרבעס אַ הויפֿן
ז׳געלעגן צוזאַמען אין טאָפּ.
כּל־זמן ס׳האָט אין אים ניט געזאָטן
גערוט האָבן אַלע בײַם דעק,
ווי נאָר זיך מיט היץ אָנגעלאָדן,
מחלוקת בײַ זיי ט׳זיך צעוועקט.