מאַלײַס שרײַבער־פֿאַראיין

Malay’s Writer’s Association


פֿון משה לעמסטער

Published May 30, 2014, issue of June 20, 2014.

מאָלדאַווישע זכרונות

ווען דער סאָוועטן־פֿאַרבאַנד איז זיך צעפֿאַלן אויף באַזונדערע, אומאָפּהענגיקע לענדער, זײַנען זיך אויך צעפֿאַלן פֿאַרשיידענע שעפֿערישע פֿאַראיינען, אָרגאַניזאַציעס, אינסטיטוציעס. דאָס זעלבע איז פֿאָרגעקומען אין מאָלדאָווע, וווּ איך האָב דעמאָלט געוווינט. אין קעשענעוו אויפֿן אָרט פֿון איין שרײַבער־פֿאַראיין זענען געוואָרן צוויי. איינער אַ פּראָ־רומענישער, דעמאָקראַטישער; דער צווייטער — אַ פּראָ־סאָוועטישער. דער פֿאָרזיצער פֿון דעם לעצטן, דעם פּראָ־דיקטאַטאָרישן שרײַבער־פֿאַראיין איז געווען דער פּאָעט מאַלײַ — אַזאַ פֿאַמיליע־נאָמען האָט ער געהאַט.

אין בעסאַראַביע און אויך אין רומעניע איז געווען אַ ייִדיש ווערטל, וואָס כ’האָב ניט געפֿונען אין קיין איין פֿאָלקלאָר־זאַמלונג. און עס קלינגט אַזוי: „וואָס הערט זיך נײַעס? — מע באַקט מאַלײַעס!‟. מאַלײַ איז אַ מין ברויט, צי קעקס פֿון פּאַפּשוימעל, וואָס מע באַקט אין אַן אויוון. אין מאָלדאָווע טראָגן אַ סך מענטשן נעמען פֿון פֿאַרשיידענע נאַציאָנאַלע מאכלים. טאַקע אין דעם זעלבן פֿאַראיין איז געווען אַן עקזעקוטיווע, ווי עס פּאַסט פֿאַר אַ פּראָ־סאָוועטישער אָרגאַניזאַציע — אַ „טרויקע‟, וואָס האָט אָנגעפֿירט מיט דער טעטיקייט פֿון די עטלעכע שרײַבערס.

דאָס זענען געווען: מאַלײַ, דער פֿאָרזיצער, און צוויי מיטגלידער: אַ מעמואַרן־שרײַבער — מאַמעליגע, און אַ פּאָעטעסע מיטן נאָמען האַלושקע. מאַמעליגע, דאַרפֿט איר וויסן, איז ניט נאָר אַ נאַציאָנאַל מאכל פֿון פּאַפּשוימעל; אַ מאַמעליגע הייסט אויך אַ מענטש, וואָס איז ניט דאָס און ניט יענץ, אַ „צעקראָכענע בריה‟, „ניט מילכיק ניט פֿליישיק‟, „פּאַרעווע לאָקשן‟.

דער שרײַבער מאַמעליגע האָט תּמיד געשטימט אויף די זיצונגען פֿון דער עקזעקוטיווע פֿאַר אַלץ, וואָס עס האָט פֿאָרגעלייגט מאַלײַ, זײַן „פּאַפּשוי־ברודער‟. האַלושקע — אַ מאכל, וואָס אויף ייִדיש הייסט עס האָלובצעס, מאַכט מען אין מאָלדאָווע פֿון פּאַפּשוי־גרויפּן, אײַנגעוויקלט אין ווײַנטרויבן־בלעטער. זי, די פּאָעטעסע האָלושקע, האָט געוווינט אין אַ פּאָעטישער וועלט, און די פּראָזע פֿונעם לעבן האָט זי ווייניק אינטערעסירט. די פּאָעטעסע איז געווען אָנגעפֿילט מיט לידער, ווי אַ האַלושקע מיט פּאַפּשוי־גרויפּן, און פֿלעג שטענדיק פֿאַרשרײַבן זיי אויף פּאַפּירלעך. דערפֿאַר בײַם שטימען אויף די זיצונגען האָט זי, געוויינטלעך, זיך ניט צוגעהערט צו דעם וואָס מע רעדט. מיט דער לינקער האַנט האָט זי געשטימט, און מיט דער רעכטער — פֿאַרשריבן אַ נײַעם פֿערז…