ד״ר עליזאַ — יודזשין גוסטמאַנס אמתער נאָמען

Dr. Eliza: Eugene Goostman‘s Real Name

עליזאַ דוליטל (רעכטס), די העלדין פֿון בערנאַרד שאָוס פּיעסע, פֿאַרוואַנדלט אין אַ ווירטועלער דאָקטערשע דורך יוסף ווײַצענבאַום, און די פּנימער פֿון אירע צוויי גילגולים, אַליס און יודזשין גוסטמאַן (לינקס).
עליזאַ דוליטל (רעכטס), די העלדין פֿון בערנאַרד שאָוס פּיעסע, פֿאַרוואַנדלט אין אַ ווירטועלער דאָקטערשע דורך יוסף ווײַצענבאַום, און די פּנימער פֿון אירע צוויי גילגולים, אַליס און יודזשין גוסטמאַן (לינקס).

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published June 22, 2014, issue of July 18, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 4)

יאַן יאָמאַן, אַ פּראָפֿעסאָר פֿון נײַ־זילאַנד, האָט פֿאָרויסגעזאָגט אין אַן ערנסטן פֿאָרש־אַרטיקל, אַז אינעם יאָר 2050 וועלן די גאַסן פֿון אַמסטערדאַם זײַן פֿול מיט עלעקטראָנישע זונות. פֿאָרשונגען אינעם דאָזיקן געביט ווערן איצט טאַקע געפֿירט אין אַ ריי לענדער, בפֿרט אין יאַפּאַן. אויפֿן סמך פֿון אַזעלכע פֿאַנטאַזיעס, נאָכפֿאָלגנדיק גאָלדפֿעדערס געדאַנקען־גאַנג, קאָן מען פֿרעגן חידושדיקע הלכה־שאלות. צי מוז אַ ראָבאָט־כּלה גיין אין מיקווה? דאָס טובֿלען זיך אין וואַסער קאָן דאָך שטעלן אירע עלעקטראָנישע סכעמעס אין סכּנה. צי קען מען זי מקדש זײַן אונטער דער חופּה, אַנשטאָט אַ רינגל, מיטן אַרײַנשטעקן אַ נײַעם האַרטן דיסק צי אַ זכּרון־קאַרטל?

לאָמיר אָפּלאָזן די וויצן און זיך אומקערן צו דעם „העלד‟ פֿון דער הײַנטיקער סענסאַציע — דאָס ווירטועלע 13־יאָריקע ייִנגל מיטן נאָמען יודזשין גוסטמאַן. ס׳זעט אויס, אַז די מחברים פֿון די סענסאַציאָנעלע אַרטיקלען זענען נישט באַקאַנט מיט דער גענוג פּשוטער טעכנאָלאָגיע, וואָס שטעקט אין דער דאָזיקער פּראָגראַם. מסתּמא, האָבן זיי נישט געוווּסט, אַז הינטער דער מאַקסע פֿונעם דאָזיקן אוקראַיִנישן ייִד באַהאַלט זיך, אין דער אמתן, אַ 50־יאָריקע פֿרוי מיטן נאָמען עליזאַ.

יוסף ווײַצענבאַום, דער שאַפֿער פֿון „דאָקטער עליזאַ‟
יוסף ווײַצענבאַום, דער שאַפֿער פֿון „דאָקטער עליזאַ‟

יוסף ווײַצענבאַום, אַ דײַטשישער ייִד, וועלכער איז אַנטלאָפֿן מיט זײַן משפּחה קיין אַמעריקע און געוואָרן דאָרטן אַ פּראָפֿעסאָר אין MIT, האָט אינעם יאָר 1966 דעמאָנסטרירט אַ קאָמפּיוטער־פּראָגראַם מיטן נאָמען „עליזאַ‟, וואָס קאָן איבערשרײַבן אויף אַ כּמו־שׂכלדיקן אופֿן פּשוטע ענגלישע פֿראַזעס. אַ פּאָפּולערע ווערסיע פֿון דער דאָזיקער פּראָגראַם פֿאַרשטעלט זיך פֿאַר אַ דאָקטער־פּסיכאָלאָג.

צו ווײַצענבאַומס גרויסן חידוש, האָבן אַ סך מענטשן גאַנץ ערנסט אָנגענומען זײַן אויסגעטראַכטן פּערסאָנאַזש. אַ טייל האָבן אָנגעהויבן אויסגיסן פֿאַר עליזאַ זייער האַרץ און געמיינט, אַז די עלעקטראָנישע פֿרוי פֿאַרשטייט גאַנץ גוט זייערע פּראָבלעמען. אייניקע יחידים האָבן זיך אין איר אַפֿילו פֿאַרליבט. להיפּוך צו דער איצטיקער סענסאַציע, האָבן אַלע קאָמפּיוטער־באַנוצער דעמאָלט געוווּסט, אַז זיי שמועסן מיט אַ פּשוטער פּראָגראַם; פֿונדעסטוועגן, האָט זיך בײַ זיי געשאַפֿן אַן אילוזיע, אַז די „דאָקטאָרשע‟ איז אַ שׂכלדיקע און חנוודיקע פֿרוי.