ישׂראל, מיטל־מיזרח, פּובליציסטיק

בײַנאַכט נצחונות – בײַטאָג לוויות

Victory By Day, Funerals By Night

פֿון יצחק לודען

די בלוטיקע טראַגעדיע חזרט ווידער זיך איבער — דאָס מאָל אונטערן נאָמען „אָפּעראַציע פֿעלדזנפֿעסט‟ (צוק איתּן) קעגן דעם ראַקעטן־טעראָר פֿון „כאַמאַס‟ און זײַנע אונטערערדישע טונעלן. אַ באַנײַטע רונדע פֿון דעם פֿאַרכּישופֿטן ראָד פֿון דער אַקטיװער מלחמה און דעם פֿיקטיװן שלום.

ווי לאַנג איז עס דען, ווי איך האָב מײַן אַרטיקל אין „פֿאָרװערטס‟ פֿון 25סטן נאָוועמבער 2012 וועגן דער „אָפּעראַציע וואָלקנזײַל‟, באַקרוינט מיטן קעפּל „ביז דער קומענדיקער מלחמה‟? איז אָט האָבן מיר זי, די „קומענדיקע מלחמה‟.

אויך יענע מלחמה, װער עס געדענקט נאָך, איז געווען אַ מלחמה פֿון ראַקעטעס, מיט וועלכע דער „כאַמאַס‟ האָט פֿונעם עזה-שטרײַף טעראָריזירט די ישׂראלדיקע ייִשובֿים אויפֿן דרום, און נישט נאָר אויפֿן דרום. זי האָט געדויערט בלויז אַכט טעג און איר אָפֿיציעלער נאָמען איז געװען „מבצע עמוד ענן‟ — „אָפּעראַציע װאָלקנזײַל‟ (װאָס איז, אין משך פֿון אירע אַכט טעג געװאָרן אַ װאָלקנבראָך).

אויך יענע קורצע „אָפּעראַציע‟, אַזוי װי כּמעט אַלע אַנדערע פֿון דעם פֿאַרנעם, איז איבערגעוואָקסן אין אַ מלחמה, מיט אַלע אירע אייגנשאַפֿטן און קאָנסעקווענצן. נאָך אַ פֿאַרכּישופֿט ראָד אין דער לאַנגער קייט פֿון פֿאַרכּישופֿטע רעדער פֿון טעראָר און מלחמה, מיליטערישע אַקציעס און אָפּעראַציעס מיט אַלע זייערע באַגלייט-דערשײַנונגען און אויסװירקונגען. זײ זײַנען רעזומירט אין דעם קעפּל איבער דעם איצטיקן אַרטיקל, און מיר ברענגען אים דאָ װי אַ מעטאַפֿאָרישע פּאַראַפֿראַזע פֿון, להבֿדיל, אַבֿרהם סוצקעװערס פּאָעמע „בײַטאָג אַ לװיה, בײַנאַכט אַ קאָנצערט‟…

עס איז דאָך איבעריק צו דערמאָנען, אַז אין די 67 יאָר פֿון איר אומאָפּהענגיקער עקסיסטענץ געפֿינט זיך „מדינת־ישׂראל‟ אין אַ פּערמאַנענטן פּראָצעס פֿון אויפֿבוי און פֿאַנאַנדערבוי. אָבער אין דער זעלבער צײַט, און גאָר באַזונדערס אין די 46 יאָר זינט דער 6־טאָגיקער מלחמה, געפֿינט זי זיך אין אַ מלחמה־צושטאַנד, מיט כּסדר זיך איבערחזרנדיקע פֿײַער-איבעררײַסן און קורץ־דויערנדיקע פּויזעס פֿון שטילשטאַנד.

אַ פֿאַרכּישופֿט ראָד פֿון העצע און שׂינאה, און מאָרד, טעראָר און קעגן-טעראָר — ביז קריגס-אַקציעס און מלחמה — באַגלייט פֿון דער אידעאָליזאַציע, פֿון כּוח, פֿון נקמה און מיליטאַנטישע אויסנאַם-געזעצן, װי אַ געלעגנהייט פֿאַר די פּאַטענטירטע „פּאַטריאָטן‟ צו דערשטיקן דעם פֿרײַען געדאַנק דורך אָנװענדן אַ געזעלשאַפֿטלעכן טעראָר פֿון טאַדלונגען און באַשולדיקונגען אין פֿאַרראַט פֿאַר יעדן אויסדרוק פֿון אַנטי-ראַסיסטישער און אַנטי-מיליטאַריסטישער אָדער אַנטי-משיחיסטישער קריטיק. און צום סוף, מיט טעותן און דורכפֿאַלן און מלוכישע אויספֿאָרש-קאָמיסיעס. און מיט אַלע אַנדערע אויסווירקונגען פֿון דער מלחמה-אַטמאָספֿער…

מיר שרײַבן די דאָזיקע שורות אין 23סטן טאָג פֿון דער „אָפּעראַציע‟. מיט צװײ טעג צוריק איז געבראַכט געװאָרן פֿאַרן קרײַז-געריכט אין ירושלים דער 29־יאָריקער יוסף חיים בן-דוד פֿון דער קאָלאָניע „אדם‟ אויף די „שטחים‟, מיט זײַנע צװײ מינדער־יעריקע (16־יעריקע) שותּפֿים צום אַכזריותדיקן מאָרד פֿון דעם 9־יאָריקן אַראַבישן ייִנגל מוכאַמעד אַבו כאַדיד פֿון דעם פּליטים־קוואַרטל שואַפֿאַט אין מיזרח-ירושלים, װעלכן די דרײַ יונגע־לײַט האָבן דערהרגעט, װי אַ נקמה קעגן דעם מאָרד פֿון די דרײַ ייִדישע ייִנגלעך אויף דער זײַט מויער פֿון דער ראַסיסטישער שׂינאה. װערנדיק אַרײַנגעפֿירט אין געריכט-זאַל צום אויסהערן דעם באַשולדיקונגס-אַקט, האָט דער באַשולדיקטער מערדער אויסגעשריִען: ׳איך בין משיח בן דוד, איך בין משיח!‟

זײַן אַדװאָקאַט האָט געטענהט פֿאַרן ריכטער, אַז דער באַשולדיקטער איז נישט בײַם קלאָרן זינען, און ער ווייסט נישט, װאָס ער רעדט. אָבער אויף דער פֿראַגע פֿון דעם ריכטער האָט דער באַשולדיקטער געענטפֿערט, אַז ער האָט גוט פֿאַרשטאַנען אין װאָס ער װערט באַשולדיקט, און אַז ער איז בײַם פֿולן קלאָרן באַװוּסטזײַן. אַזוי האָבן אויך דערקלערט זײַנע צװײ 16־יעריקע געהילפֿן.