אַ געיעג נאָך משיחן

A Rush to Bring the Messiah


פֿון מיכאל פֿעלזענבאַום

Published September 11, 2014, issue of September 26, 2014.

פֿון קינדװײַז אָן זוכן מיר משיחן, דעם אױסלײזער. בײַ אַ פֿרום ייִדיש קינד, װעלכער װײסט נאָך ניט װאָס צו פֿרעגן און װוּ צו זוכן, אַסאָציִיִרט זיך דאָס געשטאַלט פֿון משיחן מיט אַ באַשעפֿעניש, װאָס קען אים באַשיצן, אָנהאָדעװען און שײן אױספּוצן. אַז מע װערט אַ ביסל עלטער הײבט מען אים אָן צו זוכן צװישן די לערער. אַז ס’װעט אײַך צופֿידלען, װעט איר אים שױן זוכן צװישן די צדיקים, און אױב ס’װעט אײַך ניט צופֿידלען — צװישן די קרעפֿטיקע זשלאָבן אָדער צװישן די ברוטאַלע פֿאַרברעכער.

אױב מע קומט בשלום אָן צו „לבינה‟ זוכט מען שױן משיחן צװישן די געצײלטע גאונים אָדער די הױפּט־כאַריזמאַטישע דיקטאַטאָרן. אין דער־אָ תּקופֿה, צװישן „לבינה‟ ביז „לעצה‟, איז זײער װיכטיק ניט אײַנרעדן זיך אַ קינד אין בױך, אַז אױך איר פֿאַרמאָגט עפּעס פֿון משיחס שטריכן, װײַל אין בעסטן פֿאַל װעט איר טרעפֿן אין אַ משוגעים־הױז, אין ערגסטן — אױף די תּפֿיסה־נאַרעס. די תּקופֿה פֿון „לזקנה‟ ביז „לשׂיבֿה‟ איז אפֿשר דער שװערסטער פּעריאָד אין משיח־זוכונגען.

די פּאָטענציעלע קאַנדידאַטן אױף משיחס שטעלע קלײַבן זיך פּאַמעלעך איבער אױפֿן עולם־האמת, און איר הײבט אָן צו פֿאַרשטײן, אַז זעכציק אָדער זיבעציק יאָר פֿון אײַער יאָגעניש איז גאָרנישט װערט, איז אַ שװה־פּרוטה, און דאַן קערט איר זיך אום צו די פּאָזיציעס פֿון אַ פּיצל קינד… און מע דאַרף אָנהײבן דאָס לעבן פֿון ס’נײַ, אָבער דאָס מאָל — אָן אַ הײמישן באַשיצער און אָן אַן אױסלײזער; עס בלײַבט נאָר צו װאַרטן אױפֿן קומענדיקן גילגול.

שטעלט זיך אַ פֿראַגע… אָט, האַלטן מיר אין אײן װאַרטן און זוכן משיחן, דעם באַפֿרײַער, דעם אױסלײזער… אָבער, פֿון װאָס דאַרף ער אונדז אױסלײזן צי פֿון װעמען באַפֿרײַען? אַ תּמימותדיקער מענטש ענטפֿערט: װאָס הײסט? ער װעט אונדז אױסלײזן פֿון „אַל דאָס שלעכטס‟ און באַפֿרײַען פֿון דער יצר־הרע, דהײַנו: פֿון הונגער, פֿון די קרענק, פֿון שׂינאה־קינאה, פֿון די מלחמות, פֿון דער קריװדע, און אַזױ װײַטער, לױט דער רשימה פֿון די שלעכטע טבֿעס, טאַטן און סיטואַציעס. סטײַטש, זאָג איך צו זיך אַלײן, איך קען נאָך פֿאַרשטײן, װען מע זוכט אַן אױסלײזער, װעלכער זאָל קענען ראַטעװען פֿון אַן ערדציטערניש, פֿון אַ מעטעאָריטן־רעגן אָדער פֿון אַ צונאַמי, אָבער ס’רובֿ סיטואַציעס אין דער „אַל דאָס שלעכטס‟־רשימה האָבן דאָך געשאַפֿן די מענטשן אַלײן. דאָס הײסט, אַז אױך די לײזונג פֿון די אַלע „לעבעדיקע צרות‟ געפֿינט זיך אינעם מענטשנס הענט.

כּדי צו לײזן די אַלע מיאוסע זאַכן, דאַרף מען ניט האָבן קײן משיחן, עס איז גענוג אײַנצושטעלן אַ פּאַסיקע דערציִונג און בילדונגס־סיסטעם און — אפֿשר דאָס װיכטיקסטע — אָפּזינדערן אַ װעלכן ניט איז פֿאַנאַטישן משוגעת פֿונעם געזעלשאַפֿטלעכן און מלוכישן לעבן, װײַל דער ציל פֿון אַלערלײ פֿאַנאַטיקער איז תּמיד געװען און געבליבן דער זעלבער — אײַנצושטעלן אַ כאַליפֿאַט פֿון אַ טאָטאַלן דיקטאַט. און עס מאַכט ניט אױס, װעגן װעלכער פֿאָרעם פֿון אַ דיקטאַטור עס רעדט זיך, װײַל זײ אַלע — סײַ די אידעאָלאָגישע און סײַ די רעליגיעזע — שטעלן אײַן דעם קעניגרײַך פֿונעם פֿאַנאַטישן טעמפּן גלױבן אין „עפּעס הײליקס‟, און באַרעכטיקן דעם גװאַלד און מאָרד װי אַ מיטל צו דערגרײכן דעם ציל. אַזױ איז דאָס געװען און אַזױ איז דאָס געבליבן ביזן הײַנטיקן טאָג.