וואָס ליגט אין דער ייִדישע טאָרבע?

What is a Jewish Sack?


פֿון משה לעמסטער

Published September 16, 2014, issue of October 10, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 4)

ציטירנדיק די שורות, שרײַבן יוסף און חנה מלאָטעק אין זייער ביכל „פּערל פֿון דער ייִדישער פּאָעזיע‟: „אָט די טאָרבע מיט גראַמען האָט געשפּילט אַ ביז גאָר וויכטיקע ראָלע אין דער קולטור־געזעלשאַפֿטלעכער דערוואַכונג און אַנטוויקלונג פֿון די ייִדישע פֿאָלקסמאַסן, און זי האָט אויך געעפֿנט דעם דיכטערישן וועג פֿאַר פֿיל שפּעטערדיקע פּאָעטן.‟

אין איינער פֿון די שענסטע לידער, לויט מײַן מיינונג — ה. לייוויקס ליד, „די נאַכט איז פֿינצטער‟, שרײַבט ער:

ס’איז פּוסט מײַן טאָרבע,
מײַן האַרץ איז לער,
און ביידע איבעריק,
און ביידע שווער.

און ווײַטער:

מיר גייען צווייען.

די וועלט איז שוואַרץ:

איך טראָג די טאָרבע,
און ער מײַן האַרץ.

דער פּאָעט א. מ. דילאָן שרײַבט אין זײַן ליד „פֿרעג בײַ גאָט, בײַ מענטשן‟:

כ’טראָג מיט מיר אַ טאָרבע געלע בלעטער,
און צעשיט בײַ יעדן שוועל און טיר…

אַוודאי, האָט גענוצט דאָס וואָרט „טאָרבע‟ דער בעסאַראַבער דיכטער אפֿרים אויערבאַך:

ס’האָט זיך אָנגעטרונקען די נאַכט מיט לבֿנה
און גייט איבער די שטיבער גוט־יום־טובֿ־ביטן,
מיט אַ טאָרבע ליכט, מיט אַ כּשר פּנים,
מיט די שטערן, וואָס זאָלן פֿון בייז זיי באַהיטן…