ווען וועלן זיי אונדז ליב האָבן?

When Will They Start Loving Us?

רן פּרוסאור
Getty Images
רן פּרוסאור

פֿון מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן

Published December 11, 2014, issue of January 02, 2015.

בעת זײַן רעדע פֿאַרן „דזשענעראַל אַסעמבלי‟ דעם 27סטן נאָוועמבער, האָט דער ישׂראלדיקער אַמבאַסדאַדאָר רן פּרוסאור גענומען טאַדלען, באַשולדיקן און אויפֿווײַזן שוואַרץ־אויף־ווײַס, אַז די חבֿרה פֿונעם „דזשענעראַל אַסעמבלי‟ — אפֿשר נישט אַרײַנגערעכנט דעם גענעראַל־סעקרעטאַר באַן־קי־מון — זיצט מיט פֿאַרלייגטע הענט, אײַנגעוויקלט אין זייער פּליושענעם ייִדן־האַס, און דאָס אַלץ בשעת דער מיטעלער מזרח שעכט זיך אויס איינס ס’אַנדערע. מיליאָנען פּליטים באַלאַגערן לבֿנון, יאָרדאַניע און טערקײַ, זייערע אייגענע ברידער ווערן טעגלעך געשאָכטן, פֿאַרסמט, גייען אויס פֿאַר הונגער, פֿון עפּידעמיעס, נויט און קעלט.

אָבער דאָס אַלץ איז ווערט אַן אויסגעבלאָזן איי ווען עס קומט צו זייער גלײַכגילטיקייט צו אייגענע, דער עיקר שולדיק אין דעם אַלעם איז… ישׂראל. די פֿײַנטשאַפֿט צו ייִדן שטאַמט נאָך פֿון פּרעהס צײַטן.

און מיר ייִדן? וואָסי, מיר האָבן שוין פֿאַרגעסן מיט וועמען מיר האָבן דאָ צו טאָן? ס’איז דער זעלבער גוי, נאָר אַנדערש געשלײַערט. זיי האָבן אונדז געהאַסט אויף פֿאַרשיידענע לשונות, אין פֿאַרשיידענע לענדער און אויף אַלע קאָנטינענטן. אפֿשר קענט איר מיר אויפֿשטאָפּן דעם קאָפּ, ווען איז די וועלט געווען אַ מענטשלעכע וועלט? די וועלט־געשיכטע האָט אַ קורצן זכּרון. שוין פֿאַרגעסן די גירושים, וואָרמס, מײַנץ און שפּײַער, די קרײצצוגן, די אַקטיווע שׂינאה צו אונדז דורך די דורות, די שײַטערהויפֿן, די אינקוויזיציעס, דעם צוואַנג צום שמד, שוין אָפּגערעדט פֿון אונדזערע קדושים וואָס זײַנען ערשט נישט לאַנג אומגעקומען אינעם חורבן…

מיר ייִדן זײַנען אויסגעוואַקסן אין דער פֿרעמד אין אַ וועלט פֿון אַ באַרבאַרישער שׂינאה צו אונדז. דער ווילן צו הויזן צוזאַמען מיטן גוי פֿון דער וועלט, צו טיילן זיך מיטן זעלבן הימל, האָט נישט געסטײַעט. מיר האָבן זיך גענוג אָנגעליטן אונטערן פֿאַרריסענעם אײַזערנעם צלם מיט די זונטיקדיקע דרשות פֿון די גלחים און איצט זײַנען מיר אויסגעשטעלט אויף דער מיטל-מיזרחדיקער פּולווערפֿאַס.

און צוליב וואָס? צוליב דעם וואָס מיר זײַנען אַנדערש, און אייביק געבליבן די זעלבע מיט אונדזער אַנדערשקייט. מיר האָבן פֿאַר דער וועלט געגרילצט מיט אונדזער פֿרעמדקייט, מיט אונדזער קולטיווירטן גײַסטיקן אומרו, מיר זײַנען אויסגעוואַקסן אין דער פֿרעמד צווישן באַרבאַרישע אומות און תּקופֿות.