וואָס הייסט אַ „פּוילישע דריבקע‟?

What Exactly is a Poylishe Dribke?

פֿון מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן

Published December 28, 2014, issue of January 23, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 4)

איך צעטייל אויך די פּאָליאַקן אין פֿאַשיסטן און אַנטי־פֿאַשיסטן, איך צעטייל זיי אויך אין אַנטיסעמיטן און די וואָס זײַנען נישט קיין אַנטיסעמיטן. מײַן נאַציאָנאַליטעט איז — איך בין אַ פּאָליאַק. צו זײַן אַ פּאָליאַק איז נישט צוליב כּבודס וועגן, נישט צוליב באַרימטהײַטס־וועגן און נישט צוליב פּריוויליגיע. נישט צוליב פֿאָראורטייל, און איך קען עס נישט פֿאַרענטפֿערן מיט לאָגיק אָדער סיבה, (דאָ ליגט דער הונט באַגראָבן — מ.ה.), נאָר נאָך מײַן טויט וויל איך מען זאָל מיך באַגראָבן אויף פּוילישער ערד.

און ער גייט אָן מיטן זעלבן פּזמון, וואָס לייגט זיך נישט אויפֿן שׂכל, עפּעס פּײַניקט אים, ער חנפֿעט זיך צו צו זײַן שטאַם ווי אַ שטיף־ברודער:

מיר, פּוילישע ייִדן, די וואָס זײַנען אומגעקומען אין די געטאָס און לאַגערן, מיר וואָס זײַנען דערשטיקט געוואָרן אין די גאַז־קאַמערן, מיר וואָס זײַנען פֿאַרוואַנדלט געוואָרן אין זייף, מיר וועמעס קעפּ זײַנען צעשמעטערט געוואָרן אויף ווענט בײַ די ברעגעס פֿון וויסטולאַ, בלויז צוליב דעם וואָס מיר זײַנען ייִדן…

גיי פֿאַרשטיי אַזאַ אוהבֿ־פּוילן, סײַדן ער האָט אָנגעוווירן דעם שׂכל־הישר, אַראָפּ פֿון זינען אָדער חתונה געהאַט מיט אַ פּאָליאַטשקע און אָנגעפּליאָדעט אַ חבֿרה פּוילישע אינטעליגענטן…

דאָס אייגענע האָט פּאַסירט מיטן גנעדיקן פּראָפֿעסאָר חנא שמערוק, יאָרן לאַנג דער ייִדיש־פּראָפֿעסאָר פֿון ירושלימער אוניווערסיטעט. אויף דער עלטער האָט ער זיך פֿאַרליאַפּעט אין איינער פֿון זײַנע פּוילישע סטודענטקעס אין איגליאַנער אוניווערסיטעט, גענומען כאָווען זײַנס אַ בלאָנד ייִנגעלע מיט בלויע אייגעלעך וואָס רעדט פּויליש, בעת זײַנע טעכטער און אייניקלעך אין ישׂראל רעדן עבֿרית. נעמט ער און לאָזט איבער אַ צוואה אַז ער וויל דווקא מען זאָל אים באַגראָבן אויף פּוילישער ערד. מסתּמא געווען אַן אָנהענגער פֿון יוליאַן טובים…

אַזוי ווי מיר האָבן געוווינט אין ישׂראל אַ קײַמא־לן פֿון צען יאָר, פֿלעג איך לייענען מרדכי צאַנינס „לעצטע נײַעס‟. דאָרט איז אַלעמאָל געווען אַ רובריק וואָס האָט געהייסן:

„אכטונג פּוילישע אינטעליגענץ!” אין דער אמתן איז עס געווען אַ שידוכים־ווינקל. דער טעגלעכער אַנאָנס האָט זיך געלייענט אויף אַזא אופֿן:

„אַ שיינע און זגראַבנע פֿרוי אין די פֿופֿציקער, פֿאַרמאָגט אַן אייגענע דירה אין תּל־אָבֿיבֿ, האָט ליב אָפּערע, קאָנצערטן און באַלעט, זוכט אַ פּוילישן אינטעליגענט, קען זײַן אין די זיבעציקער, וואָס רעדט עקסקלוסיוו פּויליש, האָט ליב שאָפּענס מוזיק און הינטלעך, איז באַקאַנט מיט שיענקעוויטשן, ׳פּראָשע פּאַניע׳ קלינגט אויף דעם און דעם נומער טעלעפֿאָן.‟