2014 — זײַ געזונט; 2015 — קום געזונטערהייט!

2014: Goodbye and 2015: Hello!

פֿון דזשאָרדין קוציק

Published December 31, 2014, issue of January 23, 2015.

ס׳איז שוין לאַנג דאָ אַ טראַדיציע בײַ זשורנאַליסטן צו מאַכן אַ סך־הכּל בײַם סוף פֿונעם יאָר. דער זשורנאַליסט דאַרף דערמאָנען די וויכטיקסטע פּאַסירונגען, אַרויסהייבנדיק דערבײַ די בולטסטע קולטורעלע מאָמענטן, די פּערזענלעכקייטן, וואָס זענען אַוועק אין דער אייביקייט און די גרעסטע טראַגעדיעס און טריומפֿן פֿון דער מענטשהייט. נאָך דעם דאַרף דער זשורנאַליסט אַרויסציִען פֿון דעם אַלעם עפּעס אַ נימשל, מיט אַ קלוג קלינגוואָרט, וואָס זאָל העלפֿן דעם לייענער צו פֿאַרשטיין אַלצדינג, וואָס איז בײַ אים פֿאַרלאָפֿן.

אויף מיר פֿאַלט הײַנט אויס די דאָזיקע אויפֿגאַבע, אָבער איך בין פּשוט ניט פֿעיִק: קיין באַהאַלטענעם נימשל זע איך ניט אין די הײַיאָריקע געשעענישן. כּדי צו געפֿינען עפּעס אַ שׂכל אָדער אַ באַטײַט אין אַ סעריע געשעענישן, דאַרף מען קודם אַנטדעקן עפּעס אַ לאָגיק, וואָס פֿירט די געשעענישן. די זשורנאַליסטן זוכן אויך, פֿאַרשטייט זיך, סײַ גוטע און סײַ שלעכטע פּאַסירונגען; זיי זאָלן קענען זאָגן „פֿון איין זײַט… אָבער פֿון דער אַנדערער זײַט…‟. הײַיאָר זענען דווקא געווען אַ סך מער שלעכטע פּאַסירונגען ווי גוטע, און ס׳רובֿ פֿון זיי זענען געווען אומזיניק.

בײַ אונדז אַמעריקאַנער האָט דאָס יאָר 2014 זיך אָנגעהויבן מיט צוויי היסטאָרישע דערשײַנונגען: צום ערשטן מאָל אין 70 יאָר האָט מען געקענט לעגאַל קויפֿן מאַריכואַנע (כאָטש אין קאָלאָראַדאָ) אָן דעם דערלויבעניש פֿון אַ דאָקטער. אינעם זעלביקן טאָג האָט אָנגעהויבן פֿונקציאָנירן דער געזונט־פֿאַרזיכערונג־פּלאַן פֿון פּרעזידענט אָבאַמאַ. נאָך 20 שטאַטן האָבן לעגאַליזירט די האָמאָסעקסועלע חתונות, און די „גיי‟־פּאָרפֿעלקער קענען שוין חתונה האָבן אין 36 שטאַטן. במשך פֿון איין יאָר איז די צאָל אַזעלכע שטאַטן געוואָרן אַ מערהייט און ס׳איז שוין קלאָר, אַז די „גיי‟־חתונות וועלן אין גיכן לעגאַליזירט ווערן איבערן גאַנצן לאַנד.

פֿון דער אַנדערער זײַט, אָבער, האָבן די קאָנסערוואַטיוון געהאַט אַ ריזיקן נצחון אינעם העכסטן געריכט, וואָס האָט דעם 30סטן יוני געפּסקנט, אַז פּריוואַטע פֿירמעס האָבן דאָס רעכט ניט צו באַצאָלן פֿאַרן געבורט־קאָנטראָל פֿון זייערע אָנגעשטעלטע צוליב רעליעגיעזע אײַנווענדן. די רעפּובליקאַנער האָבן אויך געוווּנען אויף אַ ריזיקן פֿאַרנעם בעת די וואַלן אין נאָוועמבער.

אין אויסלאַנד האָט 2014 זיך „אויסגעצייכנט‟ מיט מלחמות, טעראָר און פּײַן. דעם דריטן יאַנואַר האָט „אײַסיס‟ שאָקירט די וועלט דורכן איבערנעמען די שטאָט פֿאַלוזשאַ. די „אײַסיס‟־טעראָריסטן זענען אפֿשר דער סאַמע גרעסטער פּאָליטישער חידוש פֿונעם יאָר: די בלוט־דורשטיקע מערדער האָבן איבערגענומען אַ העלפֿט פֿון איראַק און כּמעט 2/3 סיריע, גרינדנדיק דערבײַ אַ „קאַליפֿאַט‟, אין וועלכן עס קענען נאָר וווינען די, וואָס האַלטן פֿון זייער שיטה.