אַ שפּיל אויף ייִדיש — געשפּילט פֿון קינדער

A Yiddish Play Performed by Children

דער פּלאַקאַט פֿאַר דער שפּיל „נאָך צוועלף בײַנאַכט‟
דער פּלאַקאַט פֿאַר דער שפּיל „נאָך צוועלף בײַנאַכט‟

פֿון דזשאָרדין קוציק

Published April 01, 2015, issue of April 17, 2015.

סוף אַפּריל וועט אַ גרופּע אַקטיאָרן לעבן דעטרויט פֿאָרשטעלן שמואל דייקסעלס פּיעסע „נאָך צוועלף בײַנאַכט‟ אין גאַנצן אויף ייִדיש. די פֿאָרשטעלונג וועט זײַן אַ היסטאָרישע, ניט בלויז ווײַל מע שטעלט פֿאָר צום ערשטן מאָל אין צענדליקער יאָרן אַ פּיעסע אויף ייִדיש אינעם דעטרויטער ראַיאָן, נאָר אויך ווײַל אַלע אַקטיאָרן וועלן זײַן מיטלשול־תּלמידים, מחוץ דער חסידישער וועלט.

„ס׳איז מיר געווען אַ חידוש, וויפֿל תּלמידים האָבן געוואָלט אָנטיילנעמען אין דער שפּיל‟, האָט איבערגעגעבן מיכל יאַשינסקי בעת אַ טעלעפֿאָנישן שמועס מיטן „פֿאָרווערטס‟, געפֿירט אויף ייִדיש. יאַשינסקי, אַ שפּאַניש־לערער בײַ דער „פֿראַנקל ייִדישער אַקאַדעמיע‟ אין וועסט־בלומפֿעלד, מישיגען, אָרגאַניזירט און רעזשיסירט די דאָזיקע פֿאָרשטעלונג. „ס׳איז דאָ אַ סך אינטערעס צו ייִדיש אין דער שול, ניט געקוקט אויף דעם, וואָס מע לערנט דאָ בכלל ניט די שפּראַך, און אַלץ וואָס שייך ייִדיש, איז פֿאַר זיי נײַ. די מערהייט פֿון די תּלמידים שטאַמען פֿון אַשכּנזישע משפּחות, אָבער אין דער שול לערנט מען כּמעט בלויז וועגן דער געשיכטע פֿון ארץ־ישׂראל און עבֿרית. צוליב דעם, אָבער, וואָס אַ סך פֿון זיי האָבן ייִדיש־רעדנדיקע באָבע־זיידעס, זענען די יונגע לײַט זייער נײַגעריק זיך צו דערוויסן וועגן ייִדיש. די אַדמיניסטראַציע וויל אויך אַרײַנפֿירן אין דער לערן־פּראָגראַם אַ ביסל וועגן דער ייִדישער קולטור, כאָטש קיינער האָט פֿריִער ניט געהאַט די צײַט זיך צו פֿאַרנעמען מיט דעם‟.

די שפּיל, „נאָך צוועלף בײַנאַכט‟ איז, לויט יאַשינסקי, אַ „זומערדיקע פֿאַנטאַזיע‟ מיט השפּעות סײַ פֿון דער קבלה און סײַ פֿון די פֿאָלקס־מעשׂיות פֿון די אַמעריקאַנער אינדיאַנער אינעם דרום־מערבֿדיקן טייל פֿון די פֿאַראײניקטע שטאַטן, וווּ דייקסעל האָט אַ פּאָר יאָר געוווינט צווישן די אָרטיקע אינדישע שבֿטים. „איך האָב געוואָלט געפֿינען אַ פּיעסע, וואָס זאָל זײַן גרינג פֿאַר די תּלמידים זיך אויסצולערנען. איך האָב געוואָלט אַ קורצע זאַפֿטיקע דראַמע, עפּעס גוט צוגעפּאַסט פֿאַר קינדער. דאָס האָב איך אַלץ געפֿונען אין ׳נאָך צוועלף בײַנאַכט׳. ס׳איז זייער אַ שיינע דראַמע, אַ פֿאַנטאַסטישע, זייער אומבאַקאַנט. איך האָב גערעדט מיט הערשל האַרטמאַן (דער דערציִונגס־דירעקטאָר בײַ דער „שלום־קהילה שול‟ אין מאַרינאַ דעל ריי, קאַליפֿאָרניע), וואָס איז אַליין געווען אַ תּלמיד פֿון שמואל דייקסעל אין ׳קעמפּ קינדערלאַנד׳. ער האָט מיר דערקלערט, אַז דייקסעל האָט אים אַמאָל געזאָגט, אַז ׳מע שטעלט ניט מײַנע פּיעסעס‘. איך בין שטאָלץ, וואָס דאָס איז הײַנט מער ניט אמת, אַז מיר שטעלן יאָ פֿאָר זײַן פּיעסע‟.