ראַמאַדאַן אין קאַסאַבלאַנקע

Casablanca During Ramadan

פֿרויען דאַוונען אינעם הויף פֿונעם גרויסן קאַסאַבלאַנקער מעטשעט פֿון כאַסאַן דעם צווייטן, נאָכן ראַמאַדאַן־תּענית; אינעווייניק איז שוין פֿול געפּאַקט
Yoel Matveyev
פֿרויען דאַוונען אינעם הויף פֿונעם גרויסן קאַסאַבלאַנקער מעטשעט פֿון כאַסאַן דעם צווייטן, נאָכן ראַמאַדאַן־תּענית; אינעווייניק איז שוין פֿול געפּאַקט

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published July 19, 2015, issue of August 07, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

אין פֿאַרגלײַך מיט די אַנדערע מאַראָקאַנער שטעט, טראָגט קאַסאַבלאַנקע אַ שפּאַניש־שטאַמיקן נאָמען, וואָס מיינט „דאָס ווײַסע הויז‟. אויף אַראַביש הייסט עס „אַד־דאַר אַל־בײַדאַ‟, און מיינט פּונקט דאָס זעלבע. ס׳רובֿ מאַראָקאַנער רופֿן אָבער די שטאָט פּשוט „קאַסאַ‟. נישט געקוקט אויף אַזאַ מאָדערנעם נאָמען, האָבן די בערבערן געשאַפֿן דאָרטן אַ ייִשובֿ מיט 3000 יאָר צוריק, און אינעם 8טן יאָרהונדערט איז עס שוין געווען אַ וועלט־באַרימטער פּאָרט.

סאָציאַלע קאָנטראַסטן אין מאַראָקאָ: אַן אייזל און אַ „מערסעדעס‟
Yoel Matveyev
סאָציאַלע קאָנטראַסטן אין מאַראָקאָ: אַן אייזל און אַ „מערסעדעס‟

אין דער „אַלטער מדינה‟ זענען נאָך געבליבן סימנים פֿונעם אַמאָליקן ייִדישן קוואַרטאַל, „מלח‟, אַרײַנגערעכנט דאָס הויז פֿונעם באַקאַנטן צדיק און מקובל, רבי חיים פּינטאָ „הקטן‟ — דאָס אייניקל פֿונעם מער באַרימטן רבי חיים פּינטאָ „הגדול‟ פֿון אַן אַנדער מאַראָקאַנער שטאָט, עסוויראַ. דאָס הויז באַזוכן כּסדר ייִדן פֿון פֿאַרשיידענע לענדער, וואָס קומען אַהין אָנצינדן ליכט און צו זאָגן תּפֿילין ווי אַ סגולה. ווען מיר האָבן געשמועסט מיטן אייניקל פֿונעם רבֿ, וועלכער הייסט אויך חיים פּינטאָ, זענען אין זײַן הויז אַרײַן דרײַ ייִדישע טוריסטן פֿון קאַנאַדע.

דער בעל־הבית האָט איבערגעגעבן, אַז די מוסולמענער ווייסן וועגן זײַן זיידן און באַציִען זיך צו אים מיט דרך־ארץ. אַ צופֿעליקער מוסולמענישער אײַנוווינער פֿונעם אַלטן קוואַרטאַל איז טאַקע שפּעטער צוגעקומען צו אונדז, דערמאָנט דעם דאָזיקן ייִדישן צדיק און דערציילט וועגן זײַנע קינדער־יאָרן, ווען די פֿאָרשטייער פֿון ביידע רעליגיעס האָבן געוווינט פֿרײַנדלעך בשכנות אין דער „מדינה‟.

אין פֿאַרגלײַך מיט אַ ריי אַנדערע אַראַבישע לענדער, האָט דער ישׂראל־אַראַבישער קאָנפֿליקט נישט גורם געווען די מאַראָקאַנער ייִדן קיין ערנסטע צרות, אַחוץ אַ קורצן עפּידאָז פֿון בלוטיקע אומרוען אין יולי 1948. די מאַראָקאַנער האָבן תּמיד באַטראַכט די ייִדן, און האַלטן נאָך אַלץ, פֿאַר פּונקט אַזאַ היימיש פֿאָלק, ווי פֿאַרשיידענע בערבערישע שבֿטים אָדער די מאָריסקאָס — אָפּשטאַמלינגען פֿון די אייראָפּעיִשע מוסולמענער, וועלכע זענען פֿאַרטריבן געוואָרן פֿון שפּאַניע, צוזאַמען מיט די ייִדן בעת דעם גירוש־ספֿרד.

היסטאָריש גערעדט, איז די געשיכטע פֿון ייִדן טאַקע טיף פֿאַרבונדן מיט די בערבערן. נישט געקוקט אויף דער מאַסן־אימיגראַציע, איז אין מאַראָקאָ, בפֿרט אין קאַסאַבלאַנקע, פֿאַראַן נאָך אַלץ אַ ממשותדיקע אָרגאַניזירטע ייִדישע קהילה. די ייִדישע געשיכטע פֿון מאַגריב גייט אָן ווײַטער.