יונגע ייִדן פֿילן אָן די אַלטע שילן אין וואַשינגטאָן הײַטס

Young Jews Flocking to Revived Shuls in Washington Heights

די מתפּללים פֿון „דער בית‟ עסן פֿרישטיק נאָכן מוזיקאַלישן הלל־דאַווענען אין „בית המדרש הגדול‟, חנוכּה 2014
Hart Levine
די מתפּללים פֿון „דער בית‟ עסן פֿרישטיק נאָכן מוזיקאַלישן הלל־דאַווענען אין „בית המדרש הגדול‟, חנוכּה 2014

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published September 20, 2015, issue of October 16, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 4)

הרבֿ עזרא שוואַרץ, דער גײַסטיקער פֿירער פֿון „מאַונט סײַנײַ‟, איז אַליין מסכּים. „האַרט איז געווען מײַן סטודענט אין ישיבֿה־אוניווערסיטעט; ער איז אַ טאַלאַנטירטער פֿירער, וואָס טוט אַ פּרעכטיקע אַרבעט מקרבֿ צו זײַן יונגע ייִדן. ׳מאַונט סײַנײַ׳ איז אָבער אַ סטאַנדאַרטע אָרטאָדאָקסישע שיל, איז עס מסתּמא נישט אידעאַל פֿאַר אַזאַ אַרבעט. האָב איך אים געעצהט, אַז אפֿשר קען ער אַרײַנברענגען פֿרישע כּוחות אין דער אַלטער שיל אויף 178סטער גאַס, וואָס קען נישט אַפֿילו צונויפֿזאַמלען קיין מנין.‟

האַרט און יעל האָבן זיך גערן אונטערגענומען די אַרבעט, און פֿאַר אַ יאָרן האָבן זיי געגרינדעט „דער בית‟. עטלעכע וואָכן פֿאַר ראש־השנה 2014 האָבן זיי אויפֿגעשטעלט אַ טישל אויף פֿאָרט־וואַשינגטאָן עוועניו, אויסגעטיילט עפּל מיט האָניק און פֿאַרבעטן די פֿאַרבײַגייער צו קומען ראש־השנה אויף זייער נײַעם מנין. אַ סך מענטשן האָבן אַרויסגעוויזן אינטערעס און אַהיימגענומען אַ מאַפּע, וואָס ווײַזט וווּ די שיל געפֿינט זיך. צום סוף, זענען טאַקע געקומען 120 מענטשן.

יעל לעווין פֿאַרבעט די פֿאַרבײַגייער אויף פֿאָרט־וואַשינגטאָן עוועניו צום ראש־השנה דאַווענען אין „דער בית‟
Hart Levine
יעל לעווין פֿאַרבעט די פֿאַרבײַגייער אויף פֿאָרט־וואַשינגטאָן עוועניו צום ראש־השנה דאַווענען אין „דער בית‟

„יענעם ערשטן ראש־השנה האָבן מיר געהאַט אַ וווּנדערלעך געמיש פֿון מתפּללים,‟ האָט האַרט געזאָגט. „אַ דריטל זענען געווען פֿרומע ייִדן, וואָס וואָלטן געוויינטלעך אַהיימגעפֿאָרן אויף יום־טובֿ; אַ דריטל האָבן בכלל נישט געהאַט קיין ייִדישע דערציִונג און האָבן סתּם געוואָלט אויספּרוּוון עפּעס נײַס, אָדער האָבן ליב געהאַט אַלטע בנינים; און דאָס לעצטע דריטל זענען געווען ייִדן, וואָס זענען אַראָפּ פֿון דרך — אָדער ווײַל זיי זענען אַנטוישט געוואָרן אין פֿרומקייט אָדער ווײַל זיי זענען האָמאָסעקסואַליסטן, וואָס האָבן זיך נישט געקענט געפֿינען קיין אָרט אין דער פֿרומער וועלט. איינער, אַ געוועזענער חסיד, האָט אונדז דערציילט, אַז דאָס איז געווען דאָס ערשטע מאָל אין אַ סך יאָרן, וואָס ער איז אַרײַן אין אַ שיל ראש־השנה.‟

„דער בית‟ פּרוּווט פֿאַרזיכערן, אַז יעדער וואָס קומט אַרײַן, זאָל זיך פֿילן באַקוועם. שבת און יום־טובֿ שטעלט מען אָפּ דאָס דאַווענען פֿון צײַט צו צײַט, כּדי צו דערקלערן דעם טײַטש אָדער שטימונג פֿון אַ געוויסער תּפֿילה, אָדער אַפֿילו צו דערציילן אַ פּערזענלעכע איבערלעבונג אין שײַכות מיטן טעקסט. איין מאָל אַ חודש פֿירט מען דורך אַ שבתון, וואָס ציט צו אַזוי פֿיל מענטשן, אַז די באַטייליקטע עסן שבת מיטאָג אין פֿיר באַזונדערע דירות. „ס׳איז מער היימיש צו עסן בײַ מענטשן אין דער היים איידער אין אַ ריזיקן שיל־בנין,‟ האָט האַרט באַמערקט.

זונטיק אָוונט פֿירט מען אָפֿט דורך אַ שיעור בײַ עמעצן אין דער היים, אָבער דאָס איז אַ מין שיעור, וווּ יעדער באַטייליקטער גיט עפּעס צו. „פֿאַרן שיעור צעשיקט דער פֿירער אַ טעקסט פֿון דער סדרה אָדער גמרא אויף אַ געוויסער טעמע — לאָמיר זאָגן, טראַדיציע קעגן אינאָוואַציע — און די באַטייליקטע ברענגען צום שיעור זייער אייגענעם צוגאָב: אַ ציטאַט פֿון אַבֿרהם־יהושע העשל, אַ ליד, אַ קונסטווערק, אָדער וואָס עס פֿאַלט זיי נאָר אײַן.‟ געוויינטלעך, באַטייליקן זיך אין די שיעורים בערך 12־15 מענטשן.

מיטגלידערשאַפֿט אין „דער בית‟ קאָסט נישט קיין געלט. די הוצאָות ווערן געדעקט דורך ברייטהאַרציקע סובסידיעס פֿונעם „אָרטאָדאָקסישן פֿאַרבאַנד‟, און דורך פֿינאַנציעלער שטיצע פֿון דער UJA Incubator for Intentional Jewish Communities.