(די 3 טע זײַט פֿון 4)
ס׳איז אינטערעסאַנט, אַז די ייִדישע פּאָעטן האָבן זיך אַמאָל באַנוצט מיטן זעלבן פּרינציפּ. דער חילוק באַשטייט אָבער אין דעם, וואָס בײַ ייִדן זענען אַלע שפּראַך־קאָמפּאָנענטן גאַנץ היימיש און ווערן נישט אַסאָציִיִרט מיט קיין פֿרעמדע קולטורן, הגם דער פֿרײַער באַנוץ מיט לשון־קודש און אַראַמיש איז אַ סימן פֿון פֿרומקייט אָדער העכערער טראַדיציאָנעלער בילדונג.
אין נאָוועמבער איז אַרויס אַ נײַע קריטישע אויסגאַבע פֿון אליהו בחורס „באָווע־בוך‟, רעדאַגירט און קאָמענטירט דורך ד״ר קלאַודיאַ ראָזענצווײַג. דער אַלטער ראָמאַן איז צום ערשטן מאָל אַרויס אין 1504 און איז במשך פֿון הונדערטער יאָר געבליבן איינס פֿון די פּאָפּולערסטע ייִדישע ביכער. דער מחבר, זײַענדיק אַ גרויסער איטאַליענישער תּלמיד־חכם, האָט מײַסטעריש געקענט לשון־קודש. אין זײַן ווערק מײַדט ער אָבער בכּיוון אויס לשון־קודשדיקע ווערטער, כּדי זײַן פּאָעמע זאָל קלינגען ענלעך צום עפּישן נוסח אייראָפּעיִשע ריטערישע ראָמאַנען. אין די פּאָעטישע ווערק אויף בפֿירוש ייִדישע טעמעס, באַנוצט זיך אָבער אליהו בחור כּסדר מיטן סעמיטישן קאָמפּאָענט.
ד״ר דזשעראָלד פֿרייקס, אַ באַקאַנטער פֿאָרשער פֿון אַלט־ייִדישער ליטעראַטור, באַמערקט אַן אַלגעמיינע ענלעכקייט צווישן דער ייִדישער און ייִדיש־פּערסישער פּאָעזיע. אין ביידע פֿאַלן, האָבן די מחברים בערך אינעם זעלבן היסטאָרישן פּעריאָד געשאַפֿן לאַנגע עפּישע פּאָעמעס. פֿאָלגנדיק פֿירדאָוסיס מוסטער, האָבן די ייִדישע פּאָעטן אין פּערסיע אויסגעמיטן די סעמיטישע ווערטער — סײַ לשון־קודשדיקע, סײַ אַראַבישע.
אַ פֿאַרקערטן אינטערעסאַנטן מוסטער ברענגט ד״ר דוד כּ״ץ איז זײַן בוך וועגן די ייִדישע דיאַלעקטן. אין דער זעלבער צײַט, ווען „באָווע־בוך‟ איז אַרויס אין איטאַליע, האָט אַן אַנאָנימער דײַטשישער מחבר אַרויסגעגעבן אַ בוך מיטן לאַטײַנישן טיטל „Liber Vagatorum‟, וווּ עס גייט אַ רייד וועגן בעטלער און אונטערוועלטניקעס. אַ מערקווירדיקע צאָל ווערטער, וואָס זענען פֿאַרשפּרייט אינעם דײַטשישן הענטשקע־לשון פֿון יענער תּקופֿה, שטאַמען פֿון ייִדיש און קלינגען ווי הײַנטצײַטיקע: פּועלן, אַכלען, שיכּורן.
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.