אַ באַאַרבעטונג פֿון סאָוועטישע קינדער־לידער

Soviet Children's Songs, Revised

פֿון איציק גאָטעסמאַן

Published January 08, 2016, issue of February 05, 2016.

די ביקס איז אונדזער חבֿר
אונדז שרעקט ניט אָפּ קיין שלאַכט.
מיר זײַנען גרייט באַשיצן
די פֿרײַע ראַטן־מאַכט
(פֿונעם ליד „יונגע גוואַרדיע‟)

צי קען מען אויפֿלעבן די ייִדישע לידער פֿון דער סאָוועטישער תּקופֿה פֿאַרן הײַנטיקן עולם? צי פֿאַרמאָגן זיי נאָך אַזאַ ביטערן טעם פֿון אָפּנאַרערײַ, אַנטוישונג און רישעות, אַז מע קען זיך נישט צוהערן צו זיי אַפֿילו הײַנט? און וואָס שייך דער מוזיק — צי קענען יענע מעלאָדיעס נאָך געפֿעלן די צוהערער אינעם 21סטן יאָרהונדערט?

צוריק געשמועסט, וואָלט טאַקע כּדאַי געווען, אַז דער קאָמפּאָזיטאָר שמואל (סאַמויִל) פּאָלאָנסקי זאָל מער באַקאַנט ווערן, און דאָס איז דער גרויסער אויפֿטו פֿונעם נײַעם קאָמפּאַקטל City of the Future: Yiddish Songs from the Former Soviet Union [די שטאָט פֿון דער צוקונפֿט: ייִדישע לידער פֿונעם געוועזענעם ראַטן־פֿאַרבאַנד]. אינעם אַרײַנפֿיר צום ביכל, וואָס באַגלייט דאָס קאָמפּאַקטל, שרײַבט עריק גאָרדאָן, אַז דער קאָמפּאָזיטאָר, דער זון פֿון אַ קלעזמער־פֿידלער, איז געבוירן געוואָרן אין שטעטל הײַסין, אוקראַיִנע. ער האָט זיך אויסגעלערנט שפּילן אויף כּלערליי אינסטרומענטן און געשפּילט אין אַן אָרטיקער קאַפּעליע. דרײַ יאָר, (פֿון 17 ביז 20) האָט ער געדינט אין דער רויטער אַרמיי. אין גיכן האָט ער שוין דיריגירט מיט מוזיקאַלישע כאָרן און אַנסאַמבלען. פֿון 1929 ביז 1941 האָט ער אָנגעפֿירט מיטן ייִדישן פֿילהאַרמאָנישן כאָר אין מינסק. ער האָט זיך באַזעצט אין מאָסקווע אין 1945; די ווײַטערדיקע ידיעות וועגן אים ביז זײַן טויט אין 1955 צו 52 יאָר זענען אומבאַקאַנט.

די איצטיקע רעקאָרדירונג איז גענומען געוואָרן פֿון זײַן לידער־זאַמלונג „פֿאַר יוגנט‟, אַרויס אין 1931. אַ יאָר פֿריִער האָט ער אַרויסגעגעבן אַ גרעסערע זאַמלונג, „30 לידער פֿאַר קינדער‟, אויך אויף די ווערטער פֿון די אָנפֿירנדיקע ייִדיש־סאָוועטישע פּאָעטן, צווישן זיי — איציק פֿעפֿער, פּרץ מאַרקיש, משה קולבאַק און לייב קוויטקאָ.