אַ באַאַרבעטונג פֿון סאָוועטישע קינדער־לידער

Soviet Children's Songs, Revised

פֿון איציק גאָטעסמאַן

Published January 08, 2016, issue of February 05, 2016.

(די 2 טע זײַט פֿון 3)

גאָרדאָן טענהט, אַז כאָטש די לידער הייסן „קינדער־לידער‟, קען מען זיי אויך באַצייכענען ווי קונסט־לידער. טעכניש וואָלט זיי שווער געווען צו זינגען פֿאַר קינדער־כאָרן, און אין געוויסע ערטער, זעט מען אַפֿילו אַן עקספּערימענטאַליזם, וואָס איז ווײַט פֿון פֿאָלקמוזיק. דער עיקר, וויל גאָרדאָן, אַז דער צוהערער זאָל אויפֿנעמען די לידער נישט ווי אַ סימבאָל פֿון אַ פֿאַלשן גאָט, נאָר ווי אַ דערמאָנונג פֿון דער גרויסער האָפֿענונג פֿון יענער צײַט, ווען די לינקע ייִדישע קולטור האָט געבליט, און ביראָבידזשאַן איז אויפֿגעשטעלט געוואָרן.

וועגן דער מוזיק שרײַבט יעיל סטראָם, דער ראָש פֿונעם אַמביציעזן פּראָיעקט און אַראַנזשירער, אַז „נאָך דעם ווי איך האָב זיך צוגעהערט צו די מעלאָדיעס פֿון אַלע לידער און געלייענט די ליריק, האָב איך באַשלאָסן, אַז אויב די לידער זאָלן בלײַבן רעלעוואַנט פֿאַרן הײַנטיקן ליבהאָבער פֿונעם ייִדישן ליד, דאַרף איך נישט פּשוט נאָכמאַכן פּאָלאָנסקיס אַראַנזשירונגען. אַ סך פֿון זײַנע מעלאָדיעס האָבן פֿאַרמאָגט אַן ענלעכן מאַרש־געפֿיל, און איך האָב געוווּסט, אַז דאָס וועט אין גיכן ווערן נודנע דעם צוהערער.‟ כּדי דאָס אויסצומײַדן, האָט סטראָם קאָמפּאָנירט מוזיקאַלישע אַרײַנפֿירן צו אַ סך פֿון די לידער, נוצנדיק קלעזמערישע, קלאַסישע, רוסיש־פֿאָלקישע און דזשעז־מאָטיוון. צי אַזאַ צוגאַנג איז געווען דער ריכטיקער און צי דאָס האָט דערהײַנטיקט פּאָלאָנסקיס אָריגינעלע מוזיקאַלישע געדאַנקען, בלײַבט אַ האַרבע קשיא.

בײַם אָנהייב פֿונעם ערשטן ליד, „ווער האָט עס?‟, ווערטער פֿון איציק פֿעפֿער, הערן מיר ווי דער סאַקסאָפֿאָן, פֿידל און אַקאָרדיאָן שפּילן אַן אימפּראָוויזאַציע אַ גאַנצע מינוט, וואָס איז ווײַט פֿון ייִדישע קלאַנגען. ווען מיישקע אַלפּערט הייבט, סוף־כּל־סוף, אָן זינגען, ווערט קלאָר, אַז דאָס ליד האָט אַ מאַרש־ריטעם, און דאָס שײַכות צווישן דער מעלאָדיע און דער אימפּראָוויזאַציע־באַגלייטונג איז אומפֿאַרשטענדלעך. אויב מע האָט געדאַרפֿט אַזוי ווײַט אַוועקגיין פֿונעם אָריגינעלן ליד, איז דאָס שוין נישט קיין סימן, אַז ס’איז טאַקע נישט שייך הײַנט? דווקא די ווערטער מיט דער באַקאַנטער שורה „אַ נאַקעטער יונג פֿון די בלאָטעס‟, וואָלט מען הײַנט יאָ געקענט זינגען. ס’איז אויך אמת, אַז פּאָלאָנסקי האָט דאָ נישט געשאַפֿן קיין פֿאָלקסלידער, אָבער דאָך פֿילט מען אַ פֿאָלקישע פֿאַרבינדונג אין די לידער.